خلاصه کتاب این مریم همیشه ( نویسنده رضا اسماعیلی )

کتاب «این مریم همیشه» اثر رضا اسماعیلی، مجموعه ای ارزشمند از سروده های اوست که با محوریت مضامین آیینی، انقلابی، اجتماعی و عرفانی، دریچه ای به جهان بینی و دغدغه های این شاعر معاصر می گشاید. این گزیده شعر، بازتابی از تعهد فکری و هنری اسماعیلی در قالب های سنتی غزل و مثنوی است و جایگاه وی را در ادبیات معاصر تثبیت می کند.

رضا اسماعیلی، شاعری متعهد و پرکار در عرصه ادبیات معاصر فارسی است که از دوران نوجوانی با شعر مانوس بوده و پس از انقلاب اسلامی، فعالیت های ادبی خود را به شکل جدی و حرفه ای دنبال کرده است. او نه تنها به عنوان شاعر، بلکه در مقام منتقد و پژوهشگر ادبی نیز شناخته می شود و با بیش از پنجاه اثر در حوزه های مختلف، به غنای ادبیات فارسی کمک شایانی کرده است. مجموعه «این مریم همیشه» یکی از آثار شاخص در کارنامه ادبی این شاعر به شمار می رود که گزیده ای از اشعار او را در قالب های سنتی نظیر غزل و مثنوی در بر دارد. این کتاب، فرصتی است برای ورود به جهان معنایی اسماعیلی و لمس عمق اندیشه و ظرافت های هنری او در پرداختن به مضامین مهم.

مقدمه: رضا اسماعیلی؛ صدای شعر انقلاب و آیینی معاصر

رضا اسماعیلی، متولد ۱۳۳۹ در تهران، از چهره های برجسته و تاثیرگذار در شعر معاصر ایران است. او فارغ التحصیل رشته زبان و ادبیات فارسی بوده و با نشان درجه یک هنری در رشته شعر، اعتبار و تخصص خود را در این حوزه به اثبات رسانده است. اسماعیلی فعالیت های گسترده ای در زمینه ادبیات انقلاب اسلامی، دفاع مقدس و شعر آیینی داشته و سال ها به عنوان منتقد، پژوهشگر و دبیر جشنواره های متعدد ادبی، نقش آفرین بوده است. او از بنیان گذاران انجمن شاعران انقلاب و دفاع مقدس به شمار می رود و عضویت در هیئت مدیره انجمن قلم ایران و شورای عالی شعر و موسیقی صدا و سیما را در کارنامه خود دارد.

«این مریم همیشه» به عنوان یکی از مجموعه های شعری او، اهمیت ویژه ای دارد زیرا تجلی گاه بخش مهمی از اندیشه و هنر این شاعر است. این کتاب، گزیده ای از اشعار سنتی رضا اسماعیلی را در خود جای داده و به مخاطبان کمک می کند تا با سبک و سیاق او در سرودن اشعار مذهبی و انقلابی آشنا شوند. این مقاله با هدف ارائه یک خلاصه جامع، تحلیلی و موشکافانه از کتاب «این مریم همیشه» نوشته شده است تا خوانندگان، ابعاد گوناگون این اثر و جایگاه آن را در کارنامه ادبی رضا اسماعیلی درک کنند و به سوی مطالعه نسخه کامل آن ترغیب شوند.

آشنایی با «این مریم همیشه»: کلیات و ساختار اثر

کتاب «این مریم همیشه» گزیده ای از سروده های رضا اسماعیلی است که در قالب مجموعه کتاب های صوتی «چلچله» نیز با صدای خود شاعر منتشر شده است. این مجموعه، اشعاری را شامل می شود که عمدتاً در قالب های سنتی شعر فارسی نظیر غزل و مثنوی سروده شده اند و حجم قابل توجهی از آن به مفاهیم مقدس و آیینی اختصاص یافته است. انتشارات تکا (وابسته به موسسه نمایشگاه های فرهنگی ایران) ناشر نسخه چاپی این اثر است، در حالی که نسخه صوتی آن توسط انتشارات قناری به بازار عرضه شده است.

نام «این مریم همیشه» خود گویای رویکرد شاعر به مضامین معنوی و نمادین است. «مریم» در ادبیات فارسی و فرهنگ اسلامی، نمادی از پاکی، زهد، عفت و جایگاه والای زن است. انتخاب این عنوان می تواند اشاره ای به اشعار آیینی و ولایی کتاب داشته باشد که در آن به شخصیت های مذهبی زنانه، به ویژه حضرت زهرا (س)، توجه خاصی شده است. این نام، علاوه بر زیبایی و لطافت، بُعدی عمیق و پر رمز و راز به مجموعه می بخشد که خواننده را به تأمل در معانی نهفته آن دعوت می کند. این کتاب، تنها یک مجموعه شعر نیست، بلکه دریچه ای است به جهان فکری شاعری که مفاهیم مذهبی، انقلابی و انسانی را با زبان هنر درهم آمیخته است.

تحلیل مضمونی: درونمایه های محوری اشعار

اشعار رضا اسماعیلی در کتاب «این مریم همیشه» سرشار از مضامین عمیق و گسترده ای است که بازتاب دهنده دغدغه های فکری، ایمانی و اجتماعی اوست. این درونمایه ها را می توان در چهار محور اصلی آیینی، انقلابی، اجتماعی و عرفانی دسته بندی کرد.

الف) شعر آیینی و ولایی

یکی از برجسته ترین ابعاد شعری رضا اسماعیلی، ارادت عمیق او به اهل بیت (ع) و پیامبر اسلام (ص) است. او در «این مریم همیشه» با زبانی شیوا و لطیف، به تجلیل از مقام والای معصومین می پردازد و عشق و ارادت خود را به تصویر می کشد. اشعار مرتبط با حضرت زهرا (س) در این مجموعه، با ظرافت و سوز خاصی سروده شده اند که نشان از تأثر عمیق شاعر از زندگی و شهادت این بانوی بزرگ اسلام دارد. شعر «سه آیه آه!» نمونه ای بارز از این دست اشعار است که در آن، شاعر با به کارگیری نمادها و استعاره های مذهبی، مصیبت حضرت زهرا (س) را به تصویر می کشد و ارتباط «مریم» با مفاهیم پاکی و تقدس زنانه را یادآور می شود:

بانوی نور، مادر آیینه ها، سلام
روشن ترین تبسم نور خدا، سلام
ای کوثر کبود خدا، با سه آیه آه!
از ما به زخم های کبود شما، سلام

اشاره به مفاهیم عاشورا و کربلا نیز در اشعار آیینی اسماعیلی جایگاه ویژه ای دارد. او که خود در آثار پژوهشی اش به تحلیل ترکیب بند محتشم کاشانی (شاهکار مرثیه سرایی عاشورایی) پرداخته، نشان داده است که با عمق و غنای این واقعه تاریخی آشنایی کامل دارد. این شناخت، در سروده های عاشورایی او منعکس شده و حماسه و مظلومیت کربلا را با بیانی تازه و تأثیرگذار بازنمایی می کند. همچنین، اشعار مهدوی در این مجموعه، انتظار و امید به ظهور را با لحنی عارفانه و امیدبخش بیان می کند. شعر «ای بهترین دلیل تبسم ظهور کن» نمونه ای از شعرهای مهدوی این کتاب است که در آن، شاعر از منجی عالم بشریت درخواست ظهور دارد:

ای بهترین دلیل تبسم ظهور کن
فصل کبود خندۀ ما را مرور کن
چرخی بزن به سمت نگاه غریب ما
از کوچه های بی کسی ما عبور کن

ب) شعر انقلابی و دفاع مقدس

رضا اسماعیلی به عنوان یکی از شاعران متعهد به انقلاب اسلامی، همواره در اشعار خود آرمان های انقلاب، روحیه مقاومت و فرهنگ شهادت را بازتاب داده است. در «این مریم همیشه» نیز مفاهیم ایثار، آزادی و عدالت در بستر اشعار، حضوری پررنگ دارند. او با زبانی حماسی و در عین حال عاطفی، به ارزش های والای دوران دفاع مقدس می پردازد و یاد و خاطره شهدا و رزمندگان را گرامی می دارد. این اشعار، نه تنها روایتی از گذشته هستند، بلکه الهام بخش نسل های امروز برای حفظ و تداوم آرمان ها به شمار می روند. شعر او، ندای پایداری ملتی است که در برابر سختی ها قد خم نکرده است.

ج) شعر اجتماعی و انسانی

دغدغه های اجتماعی و انسانی، بخش جدایی ناپذیری از شعر رضا اسماعیلی است. او در اشعارش به دردها و آلام جامعه می پردازد و با نگاهی دلسوزانه، به نقد هوشمندانه آسیب های اجتماعی و فرهنگی می پردازد. شعر «بابا کجاست؟» نمونه ای از این دغدغه های اجتماعی است که شاعر آن را تقدیم به فرزندان یتیم معدن چیان کرده است. این شعر، روایتی دردناک از رنج های کودکان محروم است و عمق نگاه انسانی اسماعیلی را نشان می دهد:

سارا نوشت: نان…! به خدا سفره نان نداشت
روحش برای خوردن این ُغصه جان نداشت
فردا، کلاسِ درس و معلم و امتحان
سارا گرسنه…، حوصله امتحان نداشت

همچنین، رویکرد انتقادی او در مقالاتی نظیر «فال حافظ یا حال حافظ؟» که به اهمیت شناخت عمیق از حافظ و دغدغه های او به جای تفنن در فال گیری می پردازد، نشان دهنده همین نگاه هوشمندانه به مسائل فرهنگی و اجتماعی است. او معتقد است که حافظ آینه «خودشناسی» و سند هویت «ایرانی – اسلامی» ماست و باید به جای دل بستن به فال او، به دنبال پیوستن به «حال حافظ» باشیم، یعنی به اندیشه های عمیق و انسانی او توجه کنیم. این نگاه، در اشعار اجتماعی «این مریم همیشه» نیز تجلی می یابد و شاعر را به سمت پرداختن به مسائل روزمره و زندگی واقعی مردم سوق می دهد.

د) جلوه های عرفانی و فلسفی

رضا اسماعیلی با توجه به پژوهش های خود در حوزه بیدل شناسی و شناخت عمیق از شعر سبک هندی، رگه هایی از عرفان و فلسفه وحدت وجودی را نیز در اشعار خود به نمایش می گذارد. او که خود بر آثار سید حسن حسینی در بیدل شناسی نقد و نظر نوشته است، از بزرگان ادب فارسی تأثیر پذیرفته و رویکردی حکمی در شعر خود دارد. این رویکرد، اشعار او را به لایه های معنایی عمیق تری مجهز می کند و به خواننده امکان تأمل در مفاهیم وجودی، الهی و انسانی را می دهد. این بخش از اشعار، برای علاقه مندان به شعر تأملی و عرفانی، جذابیت خاصی خواهد داشت و نشان دهنده ابعاد فکری گسترده شاعر است.

ویژگی های سبکی و زبانی «این مریم همیشه»

رضا اسماعیلی در کتاب «این مریم همیشه» سبکی منحصر به فرد را به نمایش می گذارد که تلفیقی از سنت و نوآوری است. ویژگی های سبکی و زبانی او، شعرش را در عین حال که برای عموم قابل فهم می کند، عمق و غنای خاصی می بخشد.

1. سادگی و روانی زبان در کنار عمق معنایی: شاعر با استفاده از واژگان آشنا و ساختارهای زبانی روان، مفاهیم عمیق و پیچیده را به گونه ای بیان می کند که خواننده به راحتی با آن ارتباط برقرار کند. این سادگی ظاهری، ابداً به معنای سطحی بودن نیست، بلکه نشان دهنده تسلط شاعر بر زبان و توانایی او در انتقال لایه های پنهان معنا است.
2. تصویرسازی و تخیل شاعرانه: اسماعیلی در خلق تصاویر بکر، تازه و نوآورانه، مهارت خاصی دارد. او با بهره گیری از تخیل خود، جهان های جدیدی را در ذهن خواننده می آفریند که هم زیبا و هم تأثیرگذار هستند. این تصاویر، غالباً ملموس و قابل درک بوده و به درک بهتر مفاهیم کمک می کنند.
3. موسیقی و ریتم: پایبندی به اوزان عروضی و ایجاد موسیقی درونی در شعر، از دیگر ویژگی های سبکی رضا اسماعیلی است. او با انتخاب دقیق کلمات و چینش صحیح آن ها، آهنگ و ریتمی دلنشین به اشعار خود می بخشد که خواندن آن ها را لذت بخش تر می کند. این موسیقی، بر تأثیرگذاری اشعار افزوده و آن ها را ماندگارتر می سازد.
4. استفاده از صنایع ادبی: شاعر به کارگیری آرایه های لفظی و معنوی را به شیوه ای طبیعی و موثر انجام می دهد. استعاره، تشبیه، کنایه و سایر صنایع ادبی، نه تنها برای تزیین شعر، بلکه برای عمق بخشیدن به معنا و انتقال بهتر پیام استفاده می شوند. این آرایه ها، به شعر او زیبایی و پختگی خاصی می بخشند.
5. پایبندی به سنت و نوآوری: اسماعیلی نشان می دهد که می توان در قالب های سنتی شعر فارسی (مانند غزل و مثنوی) مفاهیم و نگاهی نو را ارائه داد. او ضمن حفظ احترام به میراث ادبی گذشته، با نگاهی امروزی به مسائل می پردازد و به شعر خود طراوت و تازگی می بخشد. این توانایی، او را در زمره شاعران موفق معاصر قرار می دهد که توانسته اند پلی میان سنت و مدرنیته ایجاد کنند.

به طور خلاصه، شعر اسماعیلی در «این مریم همیشه»، ترکیبی است از زبان ساده و عمیق، تخیل پرشور، موسیقی گوش نواز و تعهد به ارزش های انسانی و معنوی. این ویژگی ها در کنار هم، اثری خلق کرده اند که هم برای مخاطب عام جذاب است و هم برای پژوهشگران ادبی ارزش تحلیلی دارد.

جایگاه «این مریم همیشه» در کارنامه ادبی رضا اسماعیلی و ادبیات معاصر

مجموعه شعر «این مریم همیشه» در کارنامه ادبی رضا اسماعیلی، جایگاهی مهم و قابل تأمل دارد. این کتاب، سهم قابل توجهی در شناخت بهتر ابعاد مختلف هنری و فکری این شاعر ایفا می کند و نشان دهنده تداوم و تکامل مسیر شعری اوست. رضا اسماعیلی شاعری است که از همان آغاز فعالیت های خود، دغدغه های آیینی و انقلابی را در تار و پود اشعارش تنیده است و «این مریم همیشه» نیز مهر تأییدی بر این رویکرد فکری و هنری اوست.

این مجموعه نه تنها نمایانگر تعهد اسماعیلی به مضامین مذهبی و ملی است، بلکه توانایی او را در تلفیق این مضامین با بیانی هنرمندانه و قالب های سنتی نشان می دهد. ارتباط «این مریم همیشه» با سایر آثار برجسته او همچون «حنجره سرخ عشق»، «ملکوت کلمات»، «سمت روشن دنیا» و «بر بال ققنوس» نیز قابل بررسی است. این کتاب را می توان حلقه ای مهم در زنجیره آثار اسماعیلی دانست که هر یک به نوعی مکمل و تبیین کننده دیگری هستند. به عنوان مثال، در حالی که «حنجره سرخ عشق» ممکن است بیشتر بر شعر دفاع مقدس متمرکز باشد، «این مریم همیشه» با بُعد آیینی و اجتماعی عمیق تر، گستره فکری شاعر را نشان می دهد. همچنین، با توجه به فعالیت های پژوهشی اسماعیلی در بیدل شناسی و مباحث ادبی، این مجموعه می تواند بازتابی از دستاوردهای فکری او در عمل باشد، به طوری که چگونه دانش ادبی او در خلق شعر تجلی یافته است.

در فضای ادبی معاصر فارسی، «این مریم همیشه» اثری قابل توجه برای علاقه مندان به شعر متعهد و آیینی محسوب می شود. در دوره ای که برخی جریان های شعری به سمت انزوا و جدایی از دغدغه های اجتماعی و معنوی گرایش پیدا کرده اند، آثار اسماعیلی همچنان بر محور ارزش ها و آرمان ها می چرخد. این کتاب، می تواند به عنوان نمونه ای از شعر اصیل و متعهد، جایگاه خود را در محافل ادبی حفظ کرده و تأثیرگذاری خاص خود را داشته باشد. این مجموعه، برای دانشجویان و پژوهشگران ادبیات نیز اهمیت دارد، زیرا مطالعه آن می تواند به درک بهتر تحولات شعر آیینی و انقلابی در دهه های اخیر کمک کند.

رضا اسماعیلی با بیش از پنجاه اثر در حوزه های نقد، پژوهش و شعر، یکی از پرکارترین و متعهدترین شاعران نسل انقلاب است که توانسته است پلی محکم میان سنت های شعری دیرین و نیازهای روز جامعه برقرار سازد.

نقد و نظرها درباره کتاب این مریم همیشه

با توجه به فقدان نقدهای رسمی گسترده درباره کتاب «این مریم همیشه» در منابع موجود، می توانیم به جمع بندی تحلیلی از نقاط قوت برجسته این اثر بپردازیم که از بررسی مضمونی و سبکی آن حاصل می شود. این کتاب، با توجه به رویکرد کلی رضا اسماعیلی و محتوای اشعار، نقاط قوتی دارد که آن را به اثری قابل توجه در ادبیات معاصر تبدیل کرده است.

یکی از مهمترین نقاط قوت این مجموعه، انسجام مضمونی آن است. اشعار، اگرچه در قالب های مختلف و با موضوعات متنوعی (آیینی، انقلابی، اجتماعی) سروده شده اند، اما همگی در یک راستا و با یک جهان بینی مشخص پیش می روند. این انسجام، نشان دهنده پختگی فکری شاعر و پایبندی او به اصول و ارزش هایی است که همواره در آثارش بازتاب یافته اند. این یکپارچگی، به خواننده کمک می کند تا تصویر کامل تری از اندیشه های اسماعیلی به دست آورد و او را به عنوان شاعری با مواضع فکری روشن بشناسد.

زیبایی های زبانی و هنری دیگر نقطه قوت این کتاب است. رضا اسماعیلی با تسلط بر واژگان و بهره گیری هوشمندانه از صنایع ادبی، اشعاری خلق کرده که در عین سادگی و روانی، از عمق و لطافت خاصی برخوردارند. قدرت تصویرسازی شاعر و استفاده از نمادها و استعاره های بدیع، به غنای هنری این مجموعه افزوده و آن را برای خواننده جذاب تر می کند. انتخاب اوزان عروضی مناسب و ایجاد موسیقی درونی دلنشین، نیز بر تأثیرگذاری این اشعار می افزاید و آن ها را به اثری گوش نواز تبدیل می کند.

تعهد فکری و اجتماعی شاعر نیز از جمله ویژگی های تحسین برانگیز «این مریم همیشه» است. در دوره ای که برخی آثار ادبی از دغدغه های جامعه فاصله گرفته اند، اسماعیلی با شجاعت و صداقت، به مسائل روز، آرمان های انقلاب و ارزش های اخلاقی و معنوی می پردازد. او نه تنها یک ناظر منفعل نیست، بلکه با نگاهی نقادانه و دلسوزانه، به تحلیل آسیب های اجتماعی می پردازد و راهکارهایی را در قالب شعر ارائه می دهد. این تعهد، به شعر او اصالت و اعتبار می بخشد و آن را از آثار صرفاً هنری متمایز می کند.

برای مطالعه کنندگان، توصیه می شود که اشعار «این مریم همیشه» را با دقت و تأمل بخوانند. برخی از اشعار، نیازمند خواندن چندباره هستند تا لایه های عمیق تر معنایی و ارجاعات فرهنگی و مذهبی آن ها آشکار شود. این کتاب نه تنها برای علاقه مندان به شعر معاصر و آیینی، بلکه برای هر کسی که به دنبال اثری با محتوای عمیق و زبانی زیباست، می تواند الهام بخش و روشنگر باشد.

گزیده ای از اشعار منتخب کتاب «این مریم همیشه»

برای درک بهتر سبک و مضامین کتاب «این مریم همیشه»، در ادامه به چند نمونه از اشعار منتخب این مجموعه اشاره می کنیم که هر یک به نوعی نماینده جهان فکری و هنری رضا اسماعیلی هستند:

۱. «سه آیه آه!» (نمونه ای از شعر آیینی و ولایی)

این شعر که پیش تر نیز به آن اشاره شد، بیانگر ارادت عمیق شاعر به حضرت زهرا (س) و تأثر از مصیبت های ایشان است. انتخاب واژگانی نظیر «کوثر کبود» و «زخم های کبود» به خوبی عمق فاجعه و مظلومیت را منتقل می کند و «مادر آیینه ها» نمادی از پاکی و نورانیت است.

بانوی نور، مادر آیینه ها، سلام
روشن ترین تبسم نور خدا، سلام
ای کوثر کبود خدا، با سه آیه آه!
از ما به زخم های کبود شما، سلام
حزن غریب پنجره ها در غروب نور
ای خواهش همیشه آیینه ها، سلام

۲. «بابا کجاست…؟» (نمونه ای از شعر اجتماعی)

این شعر، تصویری دلخراش از زندگی کودکان محروم و یتیمان معدن چیان است. شاعر با زبانی ساده و ملموس، به عمق درد و رنج این کودکان می پردازد و با سؤال «بابا کجاست…؟»، وجدان جامعه را به چالش می کشد.

سارا نوشت: نان…! به خدا سفره نان نداشت
روحش برای خوردن این ُغصه جان نداشت
فردا، کلاسِ درس و معلم و امتحان
سارا گرسنه…، حوصله امتحان نداشت
سارا نوشت نان و نیامد پدر ز راه
این ُغنچه پس چرا خبر از باغبان نداشت؟!

۳. «برای سلمان هراتی» (نمونه ای از شعر رفاقتی و ارج گذاری)

این شعر، نشان دهنده ارادت رضا اسماعیلی به شاعران متعهد و هم مسلک خود، از جمله سلمان هراتی است. او در این شعر، یاد و خاطره سلمان را گرامی می دارد و او را «شاعر جمهوری امید» می خواند. این قطعه، تجلی روحیه همراهی و قدردانی در میان اهالی ادب متعهد است.

امشب کنار آینه ی جان نشسته ام
با یاد جاودانه ی سلمان نشسته ام
می سوزم از فراق و دلم کوه آتش است
در انتظار رحمت باران نشسته ام
مانند تکدرخت غریبی که عاشق است
با یاد دوست، سر به گریبان نشسته ام
سلمان که بود؟ شاعر جمهوری امید
من در کنار شاعر ایران نشسته ام

۴. «ای بهترین دلیل تبسم ظهور کن» (نمونه ای از شعر مهدوی)

این غزل زیبا و پر امید، مناجاتی با امام زمان (عج) است و آرزوی ظهور را بیان می کند. شاعر با تعابیری لطیف و درخواست هایی عاجزانه، اشتیاق خود و مخاطبان را برای دیدن روی موعود به تصویر می کشد.

ای بهترین دلیل تبسم ظهور کن
فصل کبود خندۀ ما را مرور کن
چرخی بزن به سمت نگاه غریب ما
از کوچه های بی کسی ما عبور کن
ما زائر تبسم بارانی توایم
ما را به حق آینه ها، خیس نور کن

این گزیده ها نشان می دهند که رضا اسماعیلی چگونه با تسلط بر قالب های سنتی، توانسته است مفاهیم عمیق و معاصر را با زبانی مؤثر و تأثیرگذار بیان کند و این اشعار، درونمایه های اصلی کتاب «این مریم همیشه» را به خوبی نمایندگی می کنند.

نتیجه گیری: «این مریم همیشه»، اثری از تعهد، اندیشه و هنر

کتاب «این مریم همیشه» اثر رضا اسماعیلی، فراتر از یک مجموعه شعر صرف، اثری است جامع که تلفیقی هنرمندانه از تعهد فکری، اندیشه عمیق و زیبایی های زبانی را به مخاطب عرضه می کند. این مجموعه با درونمایه های آیینی، انقلابی، اجتماعی و رگه هایی از عرفان، بازتاب دهنده جهان بینی شاعری است که همواره دغدغه انسان، جامعه و ارزش های والای انسانی را در سروده های خود به تصویر کشیده است. اسماعیلی با حفظ چارچوب های سنتی شعر فارسی و در عین حال تزریق نگاهی تازه و معاصر، موفق شده است آثاری خلق کند که هم ریشه در اصالت فرهنگی دارند و هم با نیازهای روز همخوانی پیدا می کنند.

«این مریم همیشه» در کارنامه ادبی رضا اسماعیلی، نشان دهنده اوج پختگی و توانمندی او در پرداختن به مضامین مهم و تأثیرگذار است. این کتاب، گواهی بر این حقیقت است که شعر متعهد، نه تنها می تواند عمیق و اندیشه ورز باشد، بلکه از نظر هنری نیز در اوج زیبایی و لطافت قرار گیرد. مطالعه این اثر، نه تنها فرصتی برای لذت بردن از اشعار دلنشین است، بلکه دریچه ای به سوی تأمل در مفاهیم ارزشمند و ماندگار می گشاید و به شناخت عمیق تر از شاعر توانمند آن، رضا اسماعیلی، کمک می کند. پیشنهاد می شود برای تجربه کامل این اثر هنری و فکری، نسخه کامل کتاب «این مریم همیشه» مطالعه شود تا خواننده بتواند تمامی ابعاد این گنجینه ادبی را کشف کند و از آن بهره مند گردد.