راهنمای جامع انتخاب بین ترگال سبک و سنگین – تفاوت ها کاربردها و نکات کلیدی

پارچه ترگال نامی آشنا در صنعت نساجی و پوشاک ایران به دلیل ویژگی های منحصربه فرد خود از جمله دوام بالا مقاومت در برابر چروک ثبات رنگ و قیمت اقتصادی جایگاه ویژه ای پیدا کرده است. این پارچه که ترکیبی از الیاف پلی استر و ویسکوز است در دو نوع اصلی سبک و سنگین تولید می شود که هر یک کاربردها و خصوصیات خاص خود را دارند. اما چگونه می توان بهترین گزینه را متناسب با نیاز خود انتخاب کرد؟ انتخاب بین ترگال سبک و سنگین می تواند برای بسیاری چالش برانگیز باشد زیرا هرچند از یک خانواده هستند اما تفاوت های کلیدی در وزن ضخامت ظاهر و عملکرد آن ها وجود دارد.

این راهنمای جامع به شما کمک می کند تا با درک عمیق تفاوت های این دو نوع پارچه ترگال مزایا و معایب هر یک و نکات مهم در هنگام خرید و نگهداری تصمیمی آگاهانه بگیرید. ما به جزئیات فنی مانند گرماژ (GSM) خواهیم پرداخت و کاربردهای رایج هر نوع را در صنایع و مصارف مختلف بررسی خواهیم کرد تا شما بتوانید بهترین انتخاب را برای لباس کار یونیفرم مانتو یا هر کاربرد دیگری داشته باشید.

ترگال چیست؟ معرفی کامل این پارچه پرکاربرد

پارچه ترگال یک نوع پارچه با بافت ساده (Plain Weave) است که عمدتاً از ترکیب الیاف پلی استر و ویسکوز ریون تولید می شود. این ترکیب الیافی خواص مطلوبی را به پارچه می بخشد. پلی استر به پارچه استحکام مقاومت در برابر سایش و کشش و همچنین چروک ناپذیری نسبی می دهد. ویسکوز نیز باعث لطافت جذب رطوبت و راحتی بیشتر پارچه می شود.

بافت ساده ترگال به آن ظاهری منظم و یکنواخت می دهد. این پارچه در عرض های مختلفی تولید می شود اما عرض ۱۵۰ سانتی متر رایج ترین آن است. کیفیت نخ استفاده شده تراکم بافت و فرآیندهای تکمیلی مانند رنگرزی و تکمیل نهایی نقش مهمی در کیفیت نهایی پارچه ترگال ایفا می کنند.

تاریخچه تولید پارچه ترگال در ایران به دهه های گذشته بازمی گردد و این پارچه به سرعت به یکی از اصلی ترین گزینه ها برای تولید انواع پوشاک به ویژه یونیفرم ها و لباس های کار تبدیل شد. دلیل این محبوبیت تعادل خوب بین کیفیت دوام و قیمت مناسب آن است.

ترگال در کنار نوع دیگری از پارچه پلی استر-ویسکوز با بافت کج راه (Twill Weave) که به نام پارچه کج راه شناخته می شود از پرکاربردترین پارچه ها در این دسته هستند. در حالی که ترگال بافت ساده دارد کج راه بافت اریب مشخصی دارد و معمولاً ضخیم تر و مقاوم تر است هرچند که ترگال سنگین نیز می تواند مقاومت بسیار بالایی داشته باشد.

تفاوت ترگال سبک و سنگین در چیست؟

اصلی ترین و مهم ترین تفاوت بین ترگال سبک و سنگین همانطور که از نامشان پیداست در وزن و به دنبال آن ضخامت آن ها است. این تفاوت در وزن ناشی از عوامل مختلفی در فرآیند تولید است که شامل نوع و نمره نخ استفاده شده و تراکم بافت می شود. درک این تفاوت ها برای انتخاب صحیح پارچه بسیار حیاتی است.

وزن و ضخامت پارچه (گرماژ – GSM)

وزن پارچه یکی از معیارهای استاندارد برای سنجش ضخامت و میزان الیاف به کار رفته در آن است. این وزن معمولاً بر حسب گرم بر متر مربع (GSM – Grams per Square Meter) اندازه گیری می شود. در مورد پارچه ترگال :

• ترگال سبک : معمولاً وزنی بین ۱۸۰ تا ۲۲۰ گرم بر متر مربع دارد. این وزن کمتر به معنای استفاده از نخ های نازک تر یا تراکم بافت کمتر است. نتیجه آن پارچه ای نازک تر لطیف تر و با دراپ (افتادگی) بیشتر است.
• ترگال سنگین : وزنی بالاتر از ۲۴۰ تا ۲۸۰ گرم بر متر مربع و حتی بیشتر دارد. در برخی تولیدات خاص ممکن است گرماژ ترگال سنگین به بالای ۳۰۰ GSM نیز برسد. این وزن بیشتر نشان دهنده استفاده از نخ های ضخیم تر و تراکم بافت بالاتر است که منجر به پارچه ای ضخیم تر محکم تر و با مقاومت بیشتر می شود.

ضخامت پارچه به طور مستقیم با وزن آن مرتبط است. ترگال سنگین به وضوح ضخیم تر و حجیم تر از ترگال سبک است و این تفاوت در لمس و ظاهر کاملاً مشخص است.

نمره نخ و تراکم بافت

تفاوت در وزن و ضخامت ریشه در نمره نخ مورد استفاده و تراکم پود و تار در هر سانتی متر مربع دارد. در ترگال سبک معمولاً از نخ هایی با نمره بالاتر (نازک تر) استفاده می شود و ممکن است تراکم بافت کمی پایین تر باشد. در ترگال سنگین از نخ های با نمره پایین تر (ضخیم تر) استفاده شده و تراکم بافت معمولاً بالاتر است تا استحکام و وزن مورد نظر به دست آید. این عوامل مستقیماً بر دوام مقاومت و ظاهر نهایی پارچه تأثیر می گذارند.

زیردست (لمس پارچه) و دراپ (افتادگی)

تفاوت در وزن و ضخامت تأثیر قابل توجهی بر زیردست و دراپ پارچه دارد.

• ترگال سبک : دارای زیردستی نرم تر و لطیف تر است. به دلیل وزن کمتر دراپ بیشتری دارد و برای لباس هایی که نیاز به ریزش و افتادگی دارند مناسب تر است. حس خنکی بیشتری دارد.
• ترگال سنگین : دارای زیردستی خشک تر و آهاردارتر است. به دلیل وزن و ضخامت بیشتر دراپ کمتری دارد و ایستایی بهتری دارد. حس گرما و سنگینی بیشتری دارد.

مقاومت و دوام

به دلیل استفاده از نخ های ضخیم تر و تراکم بافت بالاتر ترگال سنگین به مراتب مقاوم تر و بادوام تر از ترگال سبک است. مقاومت در برابر سایش پارگی و کشش در ترگال سنگین بالاتر است. این ویژگی آن را برای کاربردهایی که پارچه تحت فشار فیزیکی زیادی قرار می گیرد ایده آل می کند.

قابلیت تنفس

به طور کلی ترگال سبک به دلیل تراکم بافت کمتر و ضخامت پایین تر قابلیت تنفس بهتری نسبت به ترگال سنگین دارد. این ویژگی باعث می شود ترگال سبک برای استفاده در فصول گرم سال یا محیط هایی که نیاز به تهویه بهتر دارند مناسب تر باشد.

ثبات رنگ و آبرفت

در مورد ثبات رنگ و آبرفت هر دو نوع ترگال (سبک و سنگین) به کیفیت رنگرزی و تکمیل نهایی بستگی دارند. با این حال به دلیل ضخامت بیشتر ممکن است فرآیند رنگرزی در ترگال سنگین کمی متفاوت باشد. پارچه های ترگال با کیفیت چه سبک و چه سنگین باید حداقل آبرفت و ثبات رنگ قابل قبولی داشته باشند. آبرفت معمولاً در حد ۲ تا ۴ درصد طبیعی است اما پارچه های بی کیفیت ممکن است آبرفت بیشتری داشته باشند.

کاربردهای ترگال سبک و سنگین

تفاوت های کلیدی در ویژگی های فیزیکی ترگال سبک و سنگین منجر به تفاوت های عمده در کاربردهای آن ها می شود. انتخاب نوع مناسب پارچه بر اساس نوع پوشاک یا محصول نهایی و شرایط استفاده از آن بسیار مهم است.

کاربردهای ترگال سبک

ترگال سبک به دلیل وزن کم لطافت و قابلیت تنفس نسبی برای مصارفی که نیاز به پارچه ای خنک تر راحت تر و با دراپ بیشتر دارند مناسب است.

• پیراهن و بلوز : برای تولید انواع پیراهن های مردانه و زنانه به خصوص مدل های تابستانی و راحت.
• مانتوهای تابستانی و بهاره : برای مانتوهایی با طراحی سبک و خنک که نیاز به ایستایی خیلی زیاد ندارند.
• روپوش های سبک : روپوش های آزمایشگاهی سبک روپوش های دانش آموزی در مناطق گرمسیر.
• لباس های راحتی و خانگی : برای تولید برخی مدل های لباس راحتی که نیاز به دوام فوق العاده ندارند.
• آستر لباس : به عنوان آستر برای برخی لباس ها و مانتوهای ضخیم تر.
• لباس های فرم پرسنل اداری : در برخی موارد برای پیراهن یا شلوار فرم پرسنل در محیط های اداری با تهویه مناسب.

کاربردهای ترگال سنگین

ترگال سنگین به دلیل استحکام دوام و مقاومت بالا در برابر سایش برای مصارفی که پارچه در معرض فشار و استفاده مکرر قرار دارد ایده آل است.

• لباس کار و یونیفرم صنعتی : رایج ترین کاربرد ترگال سنگین تولید لباس کار برای کارگران در صنایع مختلف مانند کارخانجات کارگاه ها معادن و… است که نیاز به پارچه ای مقاوم در برابر پارگی و سایش دارند.
• یونیفرم مدارس : به خصوص برای شلوار و مانتوهای فرم مدارس که نیاز به دوام بالا برای استفاده روزمره دانش آموزان دارند. در فصول سردتر نیز ترگال سنگین گزینه مناسبی است.
• لباس فرم بیمارستانی و پزشکی : روپوش های پزشکی لباس فرم پرستاران و پرسنل بیمارستان در برخی بخش ها که نیاز به پارچه ای با دوام و قابل شستشوی مکرر دارند.
• مانتوهای فرم اداری و دانشجویی : مانتوهایی که نیاز به ایستایی خوب و دوام بالا برای استفاده روزمره دارند.
• شلوار و لباس های فرم نظامی و انتظامی : در برخی موارد برای بخش هایی از لباس فرم که نیاز به مقاومت بالا دارد.
• کیسه ها و کاورهای مقاوم : برای تولید برخی کیسه ها کاورها و محصولات پارچه ای که نیاز به استحکام بالا دارند.

مزایا و معایب ترگال سبک

انتخاب ترگال سبک با در نظر گرفتن مزایا و معایب آن نسبت به نیاز و کاربرد مورد نظر صورت می گیرد.

• مزایا :
• سبکی و راحتی : وزن کمتری دارد و برای پوشیدن در مدت طولانی به خصوص در فصول گرم راحت تر است.
• قابلیت تنفس بهتر : به دلیل ضخامت کمتر جریان هوا را بهتر از خود عبور می دهد.
• لطافت و دراپ بیشتر : زیردست نرم تری دارد و برای لباس هایی با افتادگی طبیعی مناسب است.
• قیمت مناسب تر : معمولاً به دلیل استفاده از الیاف کمتر و فرآیند تولید ساده تر قیمت پایین تری نسبت به ترگال سنگین دارد.
• تنوع رنگ و طرح : در رنگ ها و طرح های بسیار متنوعی تولید می شود.
• خشک شدن سریع تر : به دلیل نازکی سریع تر از ترگال سنگین خشک می شود.
• معایب :
• استحکام و دوام کمتر : مقاومت کمتری در برابر سایش کشش و پارگی نسبت به ترگال سنگین دارد.
• چروک پذیری بیشتر : نسبت به ترگال سنگین کمی بیشتر مستعد چروک شدن است هرچند پلی استر موجود در آن چروک را کاهش می دهد.
• دید کمتر : در رنگ های روشن ممکن است کمی بدن نما باشد.
• ایستایی کمتر : برای لباس هایی که نیاز به ایستایی و آهار بالا دارند مناسب نیست.

مزایا و معایب ترگال سنگین

ترگال سنگین انتخاب اول برای کاربردهایی است که دوام و مقاومت در اولویت قرار دارند.

• مزایا :
• استحکام و دوام بسیار بالا : مهم ترین مزیت آن مقاومت فوق العاده در برابر سایش پارگی و کشش است که آن را برای لباس کار ایده آل می کند.
• مقاومت در برابر چروک : به دلیل ضخامت و الیاف بیشتر کمتر از ترگال سبک چروک می شود و ایستایی خود را بهتر حفظ می کند.
• ایستایی خوب : برای لباس هایی که نیاز به ایستایی آهار و فرم مشخص دارند بسیار مناسب است (مانند مانتوهای فرم اداری یا یونیفرم مدارس).
• پوشش کامل : به دلیل ضخامت کاملاً پوشیده است و بدن نما نیست.
• مقاومت در برابر عوامل محیطی : مقاومت بیشتری در برابر عوامل محیطی مانند باد و سرما (نسبت به ترگال سبک) دارد.
• معایب :
• وزن بیشتر : سنگین تر است و ممکن است برای استفاده طولانی مدت در محیط های گرم یا برای لباس هایی که نیاز به سبکی دارند راحت نباشد.
• قابلیت تنفس کمتر : به دلیل تراکم و ضخامت بیشتر جریان هوا کمتر از آن عبور می کند و ممکن است در محیط های گرم باعث تعریق شود.
• لطافت کمتر : زیردست خشک تری نسبت به ترگال سبک دارد.
• قیمت بالاتر : معمولاً گران تر از ترگال سبک است.
• دیرتر خشک شدن : به دلیل ضخامت بیشتر زمان بیشتری برای خشک شدن نیاز دارد.

نکات مهم هنگام خرید پارچه ترگال

انتخاب پارچه ترگال مناسب چه سبک و چه سنگین نیازمند توجه به نکات مختلفی است تا از کیفیت و تناسب آن با نیاز خود اطمینان حاصل کنید.

• بررسی گرماژ (GSM) : اگر برای کاربرد خاصی نیاز به وزن مشخصی دارید (مثلاً برای لباس کار سنگین یا یونیفرم سبک) حتماً از فروشنده در مورد گرماژ پارچه سؤال کنید. لمس و مقایسه چند نمونه با گرماژ مختلف می تواند به شما در درک تفاوت کمک کند.
• کیفیت بافت : پارچه را در نور مناسب بررسی کنید. بافت باید یکنواخت و بدون نقص باشد. نخ های پاره گره های زیاد یا ناهمواری در سطح پارچه نشان دهنده کیفیت پایین بافت است.
• یکنواختی رنگ : مطمئن شوید که رنگ در تمام سطح پارچه یکنواخت است و لک یا سایه روشن وجود ندارد. برای اطمینان از ثبات رنگ می توانید یک نمونه کوچک را با آب داغ و شوینده بشویید (البته با احتیاط).
• زیردست و لمس : پارچه را لمس کنید. حس پارچه (نرمی خشکی آهار) باید با کاربرد مورد نظر شما همخوانی داشته باشد. ترگال با کیفیت زیردست خوبی دارد.
• بررسی لبه کار (Selvage) : لبه های پارچه (کناره هایی که ریش نمی شوند) باید تمیز و محکم باشند. وجود نقص در لبه کار می تواند نشان دهنده مشکلات در فرآیند بافت باشد.
• اطلاعات تولیدکننده : در صورت امکان از برند یا کارخانه تولیدکننده پارچه سؤال کنید. تولیدکنندگان معتبر معمولاً پارچه های با کیفیت تری ارائه می دهند.
• آبرفت پارچه : از فروشنده در مورد درصد آبرفت پارچه سؤال کنید. پارچه های با کیفیت آبرفت کمی دارند.
• عرض پارچه : عرض پارچه (معمولاً ۱۵۰ سانتی متر) را چک کنید و مطمئن شوید برای الگوی خیاطی شما مناسب است.
• قیمت : قیمت را با کیفیت پارچه مقایسه کنید. همیشه ارزان ترین گزینه بهترین نیست. پارچه های بسیار ارزان ممکن است کیفیت پایین تری در الیاف رنگرزی یا بافت داشته باشند.
• خرید نمونه : اگر قصد خرید حجم بالا را دارید ابتدا نمونه ای از پارچه را تهیه کرده و آن را بشویید و اتو کنید تا از کیفیت و ثبات آن مطمئن شوید.

 

سوالات متداول

آیا پارچه ترگال آب می رود؟

بله پارچه ترگال به دلیل وجود الیاف ویسکوز ممکن است آبرفت کمی (معمولاً ۲ تا ۴ درصد) داشته باشد. کیفیت پارچه و فرآیندهای تکمیل نهایی در میزان آبرفت مؤثرند.

بهترین روش شستشوی پارچه ترگال چیست؟

استفاده از آب سرد یا ولرم (زیر ۴۰ درجه سانتی گراد) و شوینده ملایم بهترین روش است. از آب داغ و سفیدکننده های قوی خودداری کنید و در سایه خشک کنید.

آیا پارچه ترگال برای فصل تابستان مناسب است؟

ترگال سبک به دلیل وزن کمتر و قابلیت تنفس نسبی می تواند برای لباس های تابستانی مانند پیراهن یا مانتوهای خنک مناسب باشد. ترگال سنگین برای تابستان معمولاً گرم است.

از کجا می توان پارچه ترگال با کیفیت خرید؟

می توانید پارچه ترگال با کیفیت را از فروشگاه های معتبر پارچه فروشی در بازارهای بزرگ شهرها یا تولیدکنندگان و نمایندگی های فروش مستقیم کارخانجات نساجی تهیه کنید.

تفاوت پارچه ترگال با پارچه کج راه چیست؟

تفاوت اصلی در بافت است؛ ترگال بافت ساده دارد در حالی که کج راه بافت اریب و مشخصی دارد. کج راه معمولاً ضخیم تر سنگین تر و مقاوم تر از ترگال ساده است.

آیا پارچه ترگال پرز می دهد؟

پارچه ترگال با کیفیت بالا معمولاً پرز نمی دهد. با این حال پارچه های بی کیفیت یا استفاده نامناسب (مانند شستشو با شوینده های قوی) ممکن است باعث پرزدهی خفیف شوند.

آیا پارچه ترگال رنگ پس می دهد؟

پارچه ترگال با کیفیت و رنگرزی استاندارد نباید رنگ پس دهد. در شستشوهای اولیه پارچه های پررنگ احتیاط کنید. پس دادن رنگ زیاد نشانه کیفیت پایین پارچه است.

برای لباس کار چه نوع ترگالی مناسب تر است؟

برای لباس کار که نیاز به دوام و مقاومت بالا در برابر سایش و پارگی دارد ترگال سنگین (با گرماژ بالاتر) گزینه بسیار مناسب تری است.

آیا می توان پارچه ترگال را با دست شست؟

بله شستشوی دستی با آب سرد یا ولرم و شوینده ملایم برای پارچه ترگال کاملاً مناسب است و می تواند به حفظ کیفیت آن کمک کند.

آیا پارچه ترگال ضد آب است؟

خیر پارچه ترگال به طور طبیعی ضد آب نیست. برخی پارچه های ترگال ممکن است با فرآیندهای تکمیلی خاص مقاومت محدودی در برابر نفوذ آب پیدا کنند اما کاملاً ضد آب نمی شوند.