چگونه پرستار شویم

پرستاری، حرفه ای مقدس و حیاتی در نظام سلامت است که با مراقبت از بیماران، تسکین دردها و ارتقاء سلامت جامعه، نقش بی بدیلی ایفا می کند. ورود به این حرفه نیازمند طی کردن مراحل مشخص تحصیلی و کسب مهارت های خاص است.

پرستاری نه تنها یک شغل، بلکه یک رسالت انسانی است که با دانش علمی و مهارت های عملی در هم آمیخته است. پرستاران در خط مقدم مراقبت های بهداشتی قرار دارند و مسئولیت پایش وضعیت بیماران، اجرای دستورات درمانی، و ارائه حمایت های روحی و جسمی را بر عهده دارند. این حرفه به دلیل ماهیت پویا و نیاز همیشگی جامعه به خدمات آن، از اهمیت و جایگاه ویژه ای برخوردار است. مسیر تبدیل شدن به یک پرستار موفق، مسیری پرچالش اما سرشار از رضایت و معناست.

گام اول: شرایط ورود به رشته پرستاری در ایران

ورود به رشته پرستاری در دانشگاه های ایران، مانند بسیاری از رشته های پیراپزشکی، مستلزم داشتن شرایط خاص و عبور از فیلترهای کنکور سراسری یا سایر مسیرهای پذیرش است. درک این الزامات برای داوطلبان بسیار مهم است.

شرایط عمومی و الزامات تحصیلی

برای ورود به رشته پرستاری، اولین و مهم ترین گام، تحصیل در رشته علوم تجربی در دوره دبیرستان است. دروس زیست شناسی، شیمی و فیزیک از اهمیت بالایی در کنکور سراسری برخوردارند و کسب نمرات خوب در این دروس برای قبولی در رشته پرستاری ضروری است. علاوه بر معدل و نمرات درسی، سلامت جسمی و روانی داوطلب نیز مورد توجه قرار می گیرد. این شغل نیازمند توانایی های فیزیکی برای انجام کارهای بالینی، تاب آوری روحی و ذهنی در مواجهه با شرایط پراسترس و بحرانی، و همچنین صلاحیت های اخلاقی و شخصیتی از جمله صبر، همدلی، مسئولیت پذیری و اخلاق حرفه ای است.

مسیرهای ورود به دانشگاه

چندین مسیر اصلی برای ورود به رشته پرستاری در دانشگاه های کشور وجود دارد که هر کدام شرایط خاص خود را دارند:

کنکور سراسری (روزانه، شبانه، پردیس خودگردان، ظرفیت مازاد)

رایج ترین مسیر برای ورود به رشته پرستاری، شرکت در کنکور سراسری است. پذیرش در دوره های روزانه، شبانه (نوبت دوم)، پردیس های خودگردان و ظرفیت های مازاد از طریق این آزمون صورت می گیرد. رتبه های قبولی در کنکور سراسری برای رشته پرستاری به عوامل متعددی بستگی دارد؛ از جمله منطقه داوطلب (منطقه ۱، ۲، ۳)، سهمیه های مختلف (ایثارگران، رزمندگان، بومی و…)، و البته سطح علمی داوطلبان در هر سال. به طور کلی، رتبه های قبولی در این رشته بسیار رقابتی بوده و در سال های اخیر شاهد نوسانات زیادی بوده ایم. برای قبولی در دانشگاه های دولتی مطرح، رتبه های برتر (معمولاً زیر ۱۰ هزار کشوری) در مناطق مختلف مورد نیاز است، اما در برخی مناطق محروم یا با سهمیه های خاص، ممکن است با رتبه های بالاتر نیز امکان قبولی فراهم شود. تاکید می شود که ارقام رتبه قبولی ثابت نیستند و هر سال با توجه به ظرفیت ها و تعداد شرکت کنندگان، تغییر می کنند.

دانشگاه آزاد

دانشگاه آزاد اسلامی نیز در بسیاری از واحدهای خود رشته پرستاری را ارائه می دهد. شرایط پذیرش در دانشگاه آزاد معمولاً متفاوت از دانشگاه های دولتی است و رتبه کشوری داوطلب (تراز کل) نقش مهمی در قبولی ایفا می کند. شهریه تحصیل در دانشگاه آزاد نیز باید در نظر گرفته شود. این شهریه سالانه متغیر است و به طور حدودی برای یک سال تحصیلی (دو ترم) در مقطع کارشناسی پرستاری می تواند در بازه معینی قرار گیرد. داوطلبانی که به هر دلیل نتوانسته اند در دانشگاه های دولتی پذیرفته شوند، دانشگاه آزاد می تواند گزینه مناسبی برای آن ها باشد.

پذیرش بر اساس سوابق تحصیلی (بدون کنکور)

در برخی موارد و برای تعداد محدودی از دانشگاه ها و مؤسسات آموزش عالی، پذیرش دانشجو در رشته پرستاری (عموماً در مقاطع کاردانی یا با شرایط خاص در کارشناسی) بر اساس سوابق تحصیلی و معدل کتبی دیپلم صورت می گیرد. این نوع پذیرش معمولاً شامل دانشگاه های دولتی مطرح نمی شود و بیشتر مربوط به واحدهای دانشگاه آزاد، پیام نور یا برخی دانشگاه های غیرانتفاعی است. شرایط و ظرفیت این نوع پذیرش هر ساله توسط سازمان سنجش یا دانشگاه مربوطه اعلام می شود.

گام دوم: دوره تحصیل در رشته پرستاری

پس از ورود به دانشگاه، مسیر آموزشی رشته پرستاری آغاز می شود که شامل دوره های کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکتراست. هر مقطع، دانش و مهارت های خاصی را به دانشجو می آموزد.

مقطع کارشناسی پرستاری

مدت زمان تحصیل در مقطع کارشناسی پرستاری چهار سال (معادل ۸ ترم تحصیلی) است. برنامه آموزشی این مقطع شامل ترکیبی از دروس پایه علوم پزشکی (مانند آناتومی، فیزیولوژی، میکروبیولوژی)، دروس تخصصی پرستاری (مانند اصول و مهارت های پرستاری، پرستاری داخلی-جراحی، پرستاری کودکان، پرستاری بهداشت جامعه، پرستاری اورژانس، پرستاری سلامت روان) و واحدهای کارآموزی بالینی است. دروس تئوری دانش نظری لازم را فراهم می آورند، اما قلب آموزش پرستاری در کارآموزی های بالینی می تپد. دانشجویان پرستاری از همان ترم های اول وارد محیط های بالینی بیمارستان ها، کلینیک ها و مراکز بهداشتی می شوند و تحت نظارت اساتید مجرب، مهارت های عملی را فرا می گیرند. این کارآموزی ها شامل سنجش علائم حیاتی، تزریقات، پانسمان، مراقبت از زخم، برقراری ارتباط با بیمار و خانواده، و مدیریت موقعیت های اورژانسی است. این تجربیات عملی برای کسب مهارت های ضروری و آمادگی ورود به بازار کار پرستاری بسیار حیاتی هستند.

امکان ادامه تحصیل و گرایش ها

فارغ التحصیلان مقطع کارشناسی پرستاری می توانند برای ادامه تحصیل در مقاطع بالاتر اقدام کنند که فرصت های شغلی و تخصصی متنوعی را برای آن ها فراهم می آورد.

کارشناسی ارشد پرستاری

این مقطع حدود دو سال به طول می انجامد و به دانشجویان امکان می دهد تا در گرایش های تخصصی تری از پرستاری عمیق تر شوند. برخی از گرایش های پرطرفدار کارشناسی ارشد پرستاری عبارتند از: پرستاری داخلی-جراحی، پرستاری سلامت جامعه، پرستاری کودکان، پرستاری سلامت روان، پرستاری اورژانس، پرستاری مراقبت های ویژه (ICU/CCU)، پرستاری سالمندی و مدیریت پرستاری. هر یک از این گرایش ها، پرستاران را برای نقش های تخصصی تر و مسئولیت های بیشتر در حوزه های خاص آماده می کند.

دکتری پرستاری (PHD)

مقطع دکتری پرستاری معمولاً بین ۳ تا ۵ سال طول می کشد و بر پژوهش و توسعه دانش پرستاری متمرکز است. فارغ التحصیلان دکتری پرستاری می توانند در جایگاه های هیئت علمی دانشگاه ها، پژوهشگر، و سیاست گذار در نظام سلامت فعالیت کنند.

آزمون کارشناسی به پزشکی

یکی از فرصت های ویژه برای فارغ التحصیلان پرستاری با مدرک کارشناسی، شرکت در آزمون کارشناسی به پزشکی است. این آزمون به افراد واجد شرایط اجازه می دهد تا در صورت قبولی، بدون نیاز به شرکت مجدد در کنکور سراسری، وارد رشته پزشکی شوند. شرایط این آزمون شامل معدل و واحدهای درسی خاص است و فرصتی استثنایی برای تغییر مسیر شغلی به سمت پزشکی محسوب می شود.

گام سوم: مراحل پس از فارغ التحصیلی تا استخدام

پس از اتمام دوره دانشگاه، فارغ التحصیلان پرستاری باید مراحلی را طی کنند تا بتوانند به عنوان یک پرستار رسمی فعالیت کنند. این مراحل شامل طرح اجباری و ورود به بازار کار است.

طرح نیروی انسانی (طرح اجباری پرستاری)

رشته پرستاری، جزو رشته هایی است که فارغ التحصیلان آن (به ویژه دوره های روزانه) موظف به گذراندن طرح نیروی انسانی اجباری هستند. این طرح معمولاً دو سال به طول می انجامد و هدف آن کسب تجربه عملی و ارائه خدمات درمانی به مناطق کمتر برخوردار یا بیمارستان های دولتی است. در طول دوران طرح، پرستاران حقوق و مزایا دریافت می کنند. میزان حقوق طرح، بسته به منطقه جغرافیایی، نوع مرکز درمانی (دولتی یا خصوصی) و مصوبات سالانه وزارت بهداشت، متغیر است، اما به طور کلی بازه حقوق طرح برای یک پرستار تازه کار، معمولاً در حد پایه حقوق وزارت کار به علاوه مزایای طرح است. این دوره فرصتی طلایی برای کسب تجربه، ارتقاء مهارت های بالینی و آشنایی با محیط واقعی کار پرستاری است. برای آقایان، دوران طرح می تواند به عنوان بخشی از خدمت سربازی یا به جای آن (در صورت دارا بودن شرایط خاص و موافقت سازمان نظام وظیفه) محاسبه شود.

فرصت های شغلی و نحوه استخدام

بازار کار پرستاری در ایران، با توجه به نیاز بالای کشور به نیروهای متخصص در این حوزه، از وضعیت نسبتاً پایداری برخوردار است. فرصت های شغلی متنوعی برای پرستاران وجود دارد:

• بیمارستان های دولتی: استخدام در این مراکز عمدتاً از طریق آزمون های استخدامی کشوری و مراحل گزینش صورت می گیرد. پس از قبولی، پرستاران می توانند به صورت پیمانی یا رسمی استخدام شوند.
• بیمارستان ها و کلینیک های خصوصی: جذب نیرو در این مراکز معمولاً بر اساس مصاحبه و سابقه کاری است. مزایا و معایب کار در بخش خصوصی می تواند متفاوت از بخش دولتی باشد.
• مراکز درمانی و بهداشتی: شامل خانه های بهداشت، مراکز جامع سلامت، درمانگاه ها و پلی کلینیک ها.
• مراکز نگهداری: آسایشگاه سالمندان، مراکز نگهداری معلولین و کودکان بی سرپرست.
• مدارس و کارخانه ها: پرستاران می توانند در واحد بهداشت مدارس یا بهداشت حرفه ای کارخانه ها مشغول به کار شوند.
• پرستاری در منزل (خصوصی): ارائه خدمات پرستاری در منزل بیماران به صورت خصوصی یا از طریق مراکز خدمات پرستاری در منزل، که می تواند درآمد خوبی داشته باشد.

ویژگی ها و مهارت های لازم برای یک پرستار موفق

پرستاری حرفه ای است که علاوه بر دانش و مهارت های تخصصی، به ویژگی های شخصیتی و مهارت های فردی خاصی نیاز دارد. این ویژگی ها به پرستار کمک می کنند تا در مواجهه با چالش های این شغل، موفق عمل کند.

مهارت های نرم (Soft Skills)

این مهارت ها بیشتر جنبه شخصیتی و رفتاری دارند و در تعاملات روزمره پرستار با بیماران، خانواده های آن ها و سایر اعضای کادر درمان اهمیت پیدا می کنند:

• همدلی و هوش هیجانی بالا: توانایی درک و همدردی با بیماران و همراهان آن ها، به ویژه در لحظات دشوار.
• مهارت های ارتباطی قوی: برقراری ارتباط مؤثر و شفاف با بیماران، پزشکان و سایر پرسنل درمانی.
• صبر، آرامش و تاب آوری: توانایی حفظ خونسردی و آرامش در شرایط بحرانی و پرفشار.
• توانایی حل مسئله و تصمیم گیری سریع: واکنش مناسب و اتخاذ تصمیمات درست در موقعیت های اورژانسی.
• مدیریت استرس و فشار کاری: کنترل اضطراب و استرس ناشی از محیط کار.
• اخلاق حرفه ای و راز داری: رعایت اصول اخلاقی، حفظ حریم خصوصی بیماران و رازداری.

مهارت های سخت (Hard Skills)

این مهارت ها جنبه تخصصی و فنی دارند و از طریق آموزش های دانشگاهی و تجربه عملی کسب می شوند:

• دانش علمی به روز: آشنایی کامل با علوم پزشکی و پرستاری و توانایی تحلیل اطلاعات.
• مهارت های بالینی: تسلط بر انجام تزریقات، پانسمان، مراقبت از زخم، سنجش و پایش علائم حیاتی، و سایر اقدامات درمانی.
• توانایی کار با تجهیزات پزشکی: آشنایی و تسلط بر نحوه کار با انواع دستگاه ها و ابزارهای پزشکی.
• دقت بالا و توجه به جزئیات: اهمیت دادن به کوچک ترین تغییرات در وضعیت بیمار و انجام دقیق دستورات درمانی.
• آمادگی جسمانی و توان تحمل ساعات طولانی کار: توانایی ایستادن طولانی مدت، انجام کارهای فیزیکی و تحمل شیفت های شب.

پرستاری تلفیقی از دانش، مهارت و از خودگذشتگی است. یک پرستار موفق کسی است که بتواند با قلب خود در کنار بیماران باشد و با دست های توانمند خود، بهبود را برای آن ها به ارمغان آورد.

وظایف و محیط کار یک پرستار

پرستاران در محیط های گوناگونی فعالیت می کنند و وظایف آن ها بسته به بخش و نوع مرکز درمانی، متفاوت است. آشنایی با این وظایف و محیط ها به داوطلبان کمک می کند تا درک بهتری از حرفه پرستاری پیدا کنند.

وظایف عمومی و روزانه پرستار

پرستاران در طول شیفت کاری خود، مجموعه ای از وظایف عمومی و تخصصی را بر عهده دارند که شامل موارد زیر است:

• ارزیابی و پایش مداوم وضعیت بیماران، شامل بررسی علائم حیاتی (فشار خون، نبض، دما، تنفس)، سطح هوشیاری، میزان درد، و وضعیت عمومی بیمار.
• اجرای دقیق دستورات پزشک، از جمله تجویز و تزریق دارو، انجام پانسمان، نمونه گیری و سایر اقدامات درمانی.
• تهیه و ثبت گزارش های دقیق پرستاری در پرونده بیمار، شامل تمامی اقدامات انجام شده، وضعیت بیمار و هرگونه تغییر در شرایط او.
• آموزش به بیمار و خانواده اش درباره بیماری، نحوه مراقبت از خود پس از ترخیص، مصرف صحیح داروها، و رعایت نکات بهداشتی.
• انجام اقدامات اورژانسی و احیای قلبی-ریوی (CPR) در مواقع لزوم و در شرایط بحرانی.
• کمک به بیماران در انجام فعالیت های روزمره مانند تغذیه، استحمام و جابجایی.

وظایف تخصصی بر اساس بخش ها

بسته به بخشی که پرستار در آن مشغول به کار است، وظایف تخصصی نیز به لیست فوق اضافه می شود:

بخش	وظایف تخصصی
اورژانس	مدیریت بیماران ترومایی، انجام اقدامات اولیه احیا، triage بیماران، مراقبت از بیماران بدحال.
اطفال	مراقبت از نوزادان و کودکان، آموزش به والدین، انجام واکسیناسیون، مدیریت بیماری های شایع اطفال.
داخلی	مدیریت بیماران مزمن، کنترل بیماری های عفونی، دیابت، فشار خون، مراقبت های گوارشی.
جراحی	آماده سازی بیماران قبل از عمل، مراقبت های پس از عمل، مدیریت درد و مراقبت از زخم های جراحی.
ICU (مراقبت های ویژه)	مانیتورینگ دقیق بیماران بدحال، کار با دستگاه های تنفس مصنوعی، مدیریت داروها، کنترل عفونت.
CCU (مراقبت های ویژه قلب)	مراقبت از بیماران قلبی، مانیتورینگ نوار قلب، مدیریت داروهای قلبی.
دیالیز	انجام پروسه دیالیز، مراقبت از fistulae و گرافت ها، آموزش به بیماران دیالیزی.
انکولوژی (سرطان)	مدیریت عوارض شیمی درمانی و پرتودرمانی، مراقبت های حمایتی و تسکینی.
اتاق عمل	آماده سازی ابزار جراحی، کمک به تیم جراحی، استریلیزاسیون، مراقبت از بیمار در طول عمل.

سیستم شیفت بندی در پرستاری

پرستاری شغلی است که به صورت 24 ساعته و 7 روز هفته خدمات ارائه می دهد. بنابراین، سیستم شیفت بندی در این حرفه بسیار رایج است. شیفت های کاری معمولاً شامل شیفت صبح، عصر و شب می شوند. پرستاران ممکن است در طول هفته یا ماه ترکیبی از این شیفت ها را داشته باشند. شیفت های شب به دلیل تاثیر بر الگوی خواب و زندگی شخصی، معمولاً چالش برانگیزتر هستند. علاوه بر شیفت های ثابت، مفهومی به نام آنکال نیز وجود دارد که به معنای آماده باش پرستار برای حضور در بیمارستان در مواقع ضروری است. پرستاران ممکن است در تعطیلات رسمی و آخر هفته ها نیز شیفت داشته باشند. این نوع شیفت بندی می تواند بر زندگی شخصی و سلامت پرستاران تاثیرگذار باشد و نیازمند مدیریت زمان و سازگاری بالایی است.

تنوع محیط های کاری

پرستاران علاوه بر بیمارستان ها، می توانند در محیط های کاری بسیار متنوعی مشغول به فعالیت شوند:

• بیمارستان ها (دولتی، خصوصی، نظامی)
• درمانگاه ها و کلینیک ها
• مراکز جراحی محدود
• آسایشگاه ها و خانه های سالمندان
• مدارس (به عنوان پرستار بهداشت مدرسه)
• شرکت ها و کارخانه ها (در بخش بهداشت حرفه ای)
• راه اندازی مراکز خدمات پرستاری در منزل
• سازمان های بهزیستی و مراکزی برای افراد با نیازهای خاص
• دانشگاه ها و مراکز آموزشی (به عنوان هیئت علمی یا مربی بالینی)

بازار کار و درآمد پرستاری در ایران

یکی از مهم ترین دغدغه های افراد برای انتخاب رشته تحصیلی، وضعیت بازار کار و میزان درآمد آن شغل است. پرستاری در ایران، با توجه به ساختار نظام سلامت و نیازهای جامعه، دارای وضعیت خاصی در این زمینه است.

وضعیت فعلی بازار کار

با وجود افزایش ظرفیت پذیرش دانشجو در سال های اخیر، کشور همچنان با کمبود نیروی پرستار مواجه است. این نیاز بالا به خصوص در مناطق محروم و بیمارستان های تازه تأسیس بیشتر احساس می شود. بنابراین، می توان گفت که بازار کار برای فارغ التحصیلان پرستاری (به ویژه در بخش دولتی) نسبتاً مناسب است و فرصت های استخدام وجود دارد. رقابت برای استخدام در شهرهای بزرگ و بیمارستان های مرجع ممکن است بیشتر باشد، اما در مجموع، امنیت شغلی در این حرفه بالا تلقی می شود.

عوامل موثر بر درآمد پرستار

درآمد پرستاران در ایران، مانند بسیاری از مشاغل دیگر، به عوامل مختلفی بستگی دارد و یک رقم ثابت برای همه پرستاران وجود ندارد:

• نوع مرکز درمانی: درآمد پرستاران در بیمارستان های دولتی معمولاً بر اساس قوانین خدمات کشوری و طرح طبقه بندی مشاغل تعیین می شود، در حالی که در بخش خصوصی، قراردادها بر اساس توافق و قوانین کار صورت می گیرد.
• سابقه کار و تجربه: با افزایش سابقه کار، تجربه و مهارت های پرستار افزایش یافته و به تبع آن، میزان حقوق و مزایا نیز رشد می کند.
• مدرک تحصیلی: پرستارانی که دارای مدارک کارشناسی ارشد یا دکترا هستند، معمولاً از حقوق بالاتری برخوردارند و می توانند در پست های مدیریتی یا هیئت علمی نیز مشغول شوند.
• شیفت ها و اضافه کار: کار در شیفت های شب، تعطیلات رسمی و اضافه کاری، به میزان درآمد پرستاران می افزاید.
• کارانه و مزایای رفاهی: برخی بیمارستان ها علاوه بر حقوق ثابت، کارانه (بر اساس عملکرد و میزان درآمد بخش) و مزایای رفاهی (مانند وام، بن و …) نیز پرداخت می کنند.
• شهر و منطقه محل خدمت: درآمدهای پرستاران می تواند بین شهرهای بزرگ و کوچک یا مناطق محروم متفاوت باشد.

تخمین درآمد (به روزترین اطلاعات)

با توجه به نوسانات اقتصادی و تورم، ارائه ارقام ثابت برای درآمد پرستاران دشوار و به سرعت منسوخ می شود. اما به طور کلی، درآمد یک پرستار تازه کار در بخش دولتی (پس از طرح) معمولاً در بازه ای از چند میلیون تومان آغاز می شود و با افزایش سابقه، تجربه، تخصص و اضافه کار، می تواند به مراتب افزایش یابد. پرستاران باتجربه و دارای مدارک بالاتر، یا کسانی که در بخش های خصوصی با درآمد بیشتر فعالیت می کنند یا خدمات پرستاری در منزل ارائه می دهند، می توانند درآمد به مراتب بالاتری داشته باشند. همچنین، حقوق اعضای هیئت علمی دانشکده های پرستاری نیز بسته به مرتبه علمی و سابقه، در بازه متغیری قرار دارد که معمولاً بالاتر از پرستاران بالینی است.

فرصت های ارتقاء شغلی

حرفه پرستاری، مسیرهای مشخصی برای ارتقاء شغلی دارد که به پرستاران امکان رشد و پیشرفت می دهد:

• سرپرستار: مسئولیت اداره یک بخش و نظارت بر فعالیت های پرستاران.
• سوپروایزر: مسئولیت نظارت بر چند بخش یا واحد خاص در بیمارستان.
• مترون (مدیر پرستاری): بالاترین پست مدیریتی در حوزه پرستاری بیمارستان.
• هیئت علمی دانشگاه ها: تدریس و پژوهش در دانشکده های پرستاری (نیازمند مدارک ارشد و دکترا).
• کارشناس پرستاری در وزارت بهداشت و سازمان های مرتبط: فعالیت در حوزه های برنامه ریزی و سیاست گذاری سلامت.

مهاجرت پرستاران و فرصت های بین المللی

نیاز به نیروی پرستار، یک پدیده جهانی است. بسیاری از کشورهای توسعه یافته با کمبود پرستار مواجه هستند و فرصت های مهاجرت کاری برای پرستاران فراهم است. کشورهایی مانند کانادا، استرالیا، انگلستان، آلمان و کشورهای حاشیه خلیج فارس، از جمله مقاصد پرطرفدار برای مهاجرت پرستاران ایرانی هستند. این کشورها معمولاً شرایط خاصی از جمله مدرک زبان، معادل سازی مدارک تحصیلی و گذراندن آزمون های تخصصی را برای جذب پرستاران خارجی دارند.

سختی ها و چالش های شغل پرستاری

پرستاری در کنار مزایا و رضایت بخش بودن، دارای چالش ها و سختی های زیادی است که آشنایی با آن ها برای تصمیم گیری آگاهانه ضروری است.

• فشار کاری و استرس روانی بالا: مواجهه مداوم با بیماران بدحال، اورژانس ها و شرایط غیرمنتظره، می تواند فشار روانی زیادی را به پرستار وارد کند.
• مواجهه با رنج، بیماری و مرگ: پرستاران به طور روزمره با درد، رنج و مرگ بیماران مواجه می شوند که می تواند تأثیر عمیقی بر روح و روان آن ها داشته باشد.
• ساعات کاری طولانی و شیفت های نامنظم: شیفت های شب، تعطیلات و ساعت های طولانی کار، می تواند الگوی خواب و زندگی شخصی پرستاران را مختل کند.
• ریسک بالای ابتلا به بیماری های واگیر: پرستاران در محیط بیمارستان در معرض انواع بیماری های عفونی و واگیردار قرار دارند.
• تعامل با بیماران و همراهان با فرهنگ ها و انتظارات متفاوت: نیاز به مهارت های ارتباطی قوی برای مدیریت انتظارات و رفتارهای مختلف بیماران و همراهان.
• مسئولیت قانونی سنگین و حساسیت حرفه: هرگونه خطای کوچک در این حرفه می تواند عواقب جدی برای بیمار و پرستار داشته باشد.
• مسائل مربوط به حقوق و مزایا در مقایسه با سختی کار: بسیاری از پرستاران معتقدند که حقوق و مزایای آن ها متناسب با سختی و اهمیت کارشان نیست.
• خطر فرسودگی شغلی (Burnout): فشار مداوم کاری و روانی می تواند منجر به فرسودگی شغلی، کاهش انگیزه و بروز مشکلات جسمی و روانی در پرستاران شود.

مزایا و جنبه های مثبت شغل پرستاری

با وجود سختی ها، پرستاری مزایای منحصربه فردی دارد که آن را به یکی از شریف ترین و ارزشمندترین مشاغل تبدیل کرده است.

• شغل شریف و انسان دوستانه با حس رضایت عمیق: کمک مستقیم به انسان ها و دیدن بهبود بیماران، حس رضایت روحی بی نظیری را به ارمغان می آورد.
• امنیت شغلی بالا در اغلب کشورها و در ایران: با توجه به نیاز دائمی به خدمات پرستاری، این شغل از امنیت بالایی برخوردار است.
• فرصت یادگیری مداوم و پویایی حرفه ای: علم پزشکی و پرستاری دائماً در حال پیشرفت است و پرستاران همواره فرصت یادگیری و به روزرسانی دانش خود را دارند.
• تنوع محیط های کاری و تخصص های مختلف: امکان فعالیت در بخش ها و مراکز درمانی گوناگون و انتخاب گرایش های تخصصی.
• احساس تأثیرگذاری مثبت بر زندگی افراد: پرستاران نقش مستقیم و ملموسی در کیفیت زندگی بیماران و خانواده هایشان دارند.
• قابلیت ادامه تحصیل تا بالاترین مقاطع: امکان کسب مدارک کارشناسی ارشد و دکترا و فعالیت در حوزه های پژوهشی و آموزشی.

پرستاری، حرفه ای است که در آن هر روز با چالش های جدید مواجه می شوید، اما در نهایت، لبخند رضایت یک بیمار، پاداشی است که هیچ چیز دیگری جای آن را نمی گیرد.

نکات پایانی و توصیه های مهم برای علاقه مندان به پرستاری

اگر به شغل پرستاری علاقه مند هستید، رعایت چند نکته می تواند به شما در این مسیر کمک کند.

• اهمیت علاقه واقعی و انگیزه درونی برای موفقیت: این شغل نیازمند عشق و علاقه واقعی به کمک به دیگران است. بدون این علاقه، تحمل سختی ها دشوار خواهد بود.
• لزوم تحقیق و شناخت کامل از ابعاد مختلف شغل: قبل از ورود به این رشته، به طور کامل درباره وظایف، مزایا، سختی ها و آینده شغلی آن تحقیق کنید.
• مشاوره با پرستاران باتجربه و دانشجویان این رشته: صحبت با افرادی که در این حوزه فعالیت می کنند، دیدگاه های واقعی و ارزشمندی را به شما می دهد.
• اهمیت توسعه مداوم مهارت های فردی و حرفه ای: برای موفقیت و پیشرفت در این حرفه، همواره به دنبال یادگیری و تقویت مهارت های خود باشید.

در نهایت، تصمیم گیری برای ورود به حرفه پرستاری، تصمیمی مهم و سرنوشت ساز است. با شناخت کامل از ابعاد این شغل شریف و معنادار، می توانید گام های محکمی در مسیر تبدیل شدن به یک پرستار موفق بردارید. این حرفه، نه تنها فرصت های شغلی پایداری را فراهم می کند، بلکه رضایت قلبی ناشی از کمک به همنوعان را نیز به همراه دارد.

سوالات متداول

چه رشته ای برای پرستار شدن باید بخوانیم؟

برای پرستار شدن، باید در دوره دبیرستان رشته علوم تجربی را انتخاب کنید و سپس از طریق کنکور سراسری یا سایر مسیرهای پذیرش، وارد رشته کارشناسی پرستاری در دانشگاه شوید.

رتبه قبولی پرستاری در کنکور چگونه است؟

رتبه قبولی پرستاری در کنکور به شدت رقابتی است و به عوامل مختلفی مانند منطقه، سهمیه ها و دانشگاه مورد نظر بستگی دارد. برای قبولی در دانشگاه های دولتی مطرح، معمولاً به رتبه های برتر (در بازه های چند هزار کشوری) نیاز است، اما این ارقام هر سال متغیر هستند.

مدت زمان تحصیل پرستاری چقدر است؟

مدت زمان تحصیل در مقطع کارشناسی پرستاری چهار سال (۸ ترم) است. پس از آن، گذراندن دوره طرح اجباری (معمولاً ۲ سال) نیز برای شروع فعالیت رسمی در بیمارستان های دولتی ضروری است.

آیا پرستاری بدون کنکور هم وجود دارد؟

بله، در برخی دانشگاه ها (عموماً دانشگاه آزاد و برخی غیرانتفاعی ها) پذیرش در رشته پرستاری یا گرایش های مرتبط آن می تواند بر اساس سوابق تحصیلی و معدل دیپلم صورت گیرد، اما این ظرفیت ها محدودتر هستند و باید از طریق مراجع رسمی اعلام شوند.

درآمد یک پرستار در ایران چقدر است؟

درآمد پرستاران در ایران ثابت نیست و به عوامل متعددی از جمله نوع مرکز درمانی (دولتی یا خصوصی)، سابقه کار، مدرک تحصیلی، شیفت های کاری و اضافه کار بستگی دارد. ارقام دقیق به سرعت منسوخ می شوند، اما می توان گفت که درآمد یک پرستار تازه کار در بخش دولتی در بازه ای مشخص از چند میلیون تومان آغاز شده و با تجربه و تخصص افزایش می یابد. پرستاران خصوصی یا هیئت علمی درآمد بالاتری دارند.

آیا پرستاری طرح اجباری دارد؟

بله، رشته پرستاری جزو رشته هایی است که فارغ التحصیلان آن (به ویژه دوره های روزانه) موظف به گذراندن طرح نیروی انسانی اجباری هستند که معمولاً دو سال به طول می انجامد.

پرستار در چه محیط هایی می تواند کار کند؟

پرستاران می توانند در بیمارستان های دولتی و خصوصی، درمانگاه ها، کلینیک ها، مراکز بهداشتی، آسایشگاه سالمندان، مدارس، شرکت ها و حتی به صورت خصوصی در منزل بیماران مشغول به کار شوند. تنوع محیط های کاری در این حرفه بالاست.

آیا پرستاران می توانند ادامه تحصیل دهند؟

بله، فارغ التحصیلان کارشناسی پرستاری می توانند در مقاطع کارشناسی ارشد و دکتری در گرایش های مختلف پرستاری ادامه تحصیل دهند. همچنین، امکان شرکت در آزمون کارشناسی به پزشکی نیز برای آن ها فراهم است.

مهمترین سختی های شغل پرستاری چیست؟

مهمترین سختی های شغل پرستاری شامل فشار کاری و استرس روانی بالا، مواجهه با رنج و مرگ، ساعات کاری طولانی و شیفت های نامنظم، ریسک بالای ابتلا به بیماری ها و مسئولیت قانونی سنگین است.