قباله ازدواج دست کی باشه؟

قباله ازدواج سندی مشترک و حیاتی است که حقوق و تعهدات زوجین را ثبت می کند. هیچ قانون صریحی تعیین نکرده که این سند باید دست چه کسی باشد، اما عرفاً و به دلیل اهمیت آن برای حفظ حقوق مالی زن، اغلب نزد او یا خانواده اش نگهداری می شود. این تصمیم باید با توافق زوجین و در مکانی امن صورت گیرد تا از بروز مشکلات آینده جلوگیری شود.

قباله ازدواج، ستون فقرات حقوقی زندگی مشترک به شمار می رود و اهمیت آن فراتر از یک گواهی ساده برای اثبات ازدواج است. این سند رسمی، بازتاب دهنده تمامی توافقات، حقوق و تعهدات طرفین است و نقش کلیدی در مسائل حقوقی و اداری بعدی ایفا می کند. نگهداری صحیح و مطمئن از این سند برای هر دو زوج از اهمیت بالایی برخوردار است، اما دغدغه اصلی بسیاری از زوجین، به ویژه در ابتدای زندگی مشترک، این است که قباله ازدواج دست کی باشه؟ این سوال، تنها به مالکیت فیزیکی سند مربوط نمی شود، بلکه ابعاد حقوقی، عرفی و عملی گسترده ای دارد. آگاهی از این جنبه ها به زوجین کمک می کند تا با درک کامل اهمیت این سند و راهکارهای نگهداری مطمئن آن، از بروز مشکلات احتمالی در آینده پیشگیری کنند. در ادامه این مقاله، به بررسی جامع تمامی ابعاد این موضوع، از تعریف و اهمیت قباله ازدواج گرفته تا نحوه نگهداری، مواجهه با مفقودی و نقش شروط ضمن عقد در آن، خواهیم پرداخت.

قباله ازدواج چیست و چرا سندی حیاتی است؟

قباله ازدواج، که گاهی از آن با عنوان سند ازدواج یا عقدنامه نیز یاد می شود، سندی رسمی و قانونی است که توسط دفاتر ازدواج و طلاق (دفترخانه ها) پس از جاری شدن صیغه عقد نکاح (دائم یا موقت) تنظیم و به زوجین اعطا می گردد. این سند، تنها یک برگه یادبود از مراسم ازدواج نیست؛ بلکه یک سند حقوقی با ارزش بسیار زیاد است که حاوی جزئیات مهمی از جمله هویت کامل زوجین، تاریخ دقیق وقوع عقد، میزان و نحوه پرداخت مهریه، شروط ضمن عقد توافق شده بین زن و مرد و سایر اطلاعات مرتبط با عقد نکاح است. به عبارت دیگر، قباله ازدواج گواهی بر تشکیل قانونی یک خانواده و آغاز تعهدات و حقوق متقابل زن و شوهر است.

اهمیت بی بدیل این سند در جنبه های مختلف حقوقی و اداری زندگی مشترک نمایان می شود. در وهله اول، اثبات زوجیت بدون قباله ازدواج، به شدت دشوار و در بسیاری از موارد غیرممکن است. این سند، تنها مدرک قانونی برای اثبات رابطه زناشویی در تمامی مراجع قضایی، اداری و حتی بین المللی است.

علاوه بر این، قباله ازدواج مبنای طرح دعاوی خانوادگی محسوب می شود. برای هرگونه اقدام قانونی در دادگاه خانواده، اعم از درخواست طلاق (از سوی هر یک از زوجین)، مطالبه مهریه، نفقه، حضانت فرزندان، اجرت المثل ایام زوجیت و یا هر دعوای دیگری که ریشه در زندگی زناشویی دارد، ارائه اصل یا رونوشت برابر اصل قباله ازدواج الزامی است. بدون این سند، رسیدگی به این دعاوی با چالش های جدی مواجه خواهد شد.

استفاده از خدمات عمومی و تسهیلات دولتی و بانکی نیز مستلزم ارائه قباله ازدواج است. مواردی مانند دریافت شناسنامه برای فرزندان، اخذ وام ازدواج، بهره مندی از پوشش بیمه ای برای همسر و فرزندان، ثبت نام در مراکز آموزشی و حتی برخی خدمات اجتماعی، همگی به وجود این سند وابسته هستند. در واقع، قباله ازدواج کلید دسترسی به بسیاری از حقوق و مزایایی است که دولت برای خانواده ها در نظر گرفته است.

نکته آخر و بسیار مهم، ضمانت اجرای شروط ضمن عقد است. شروطی مانند حق تنصیف اموال، وکالت در طلاق، حق تعیین محل سکونت، یا حق اشتغال زن، همگی در قباله ازدواج ثبت می شوند. اجرای این شروط در صورت لزوم، مستقیماً به محتوای این سند و در دسترس بودن آن بستگی دارد. معمولاً قباله ازدواج در یک نسخه اصلی صادر می شود که همین امر، لزوم نگهداری دقیق و مطمئن آن را دوچندان می کند.

مالکیت قباله ازدواج با کیست؟ آیا متعلق به زن است یا مرد؟

پس از درک اهمیت قباله ازدواج، این سوال پیش می آید که مالکیت حقوقی این سند حیاتی به چه کسی تعلق دارد؟ آیا این سند متعلق به زن است یا مرد؟ پاسخ صریح به این پرسش این است که قباله ازدواج سندی مشترک است و به طور همزمان به هر دو زوج تعلق دارد. هیچ یک از طرفین، مالک انحصاری و مطلق این سند نیستند و هر دو، حقوق مساوی نسبت به آن دارند.

در قوانین ایران، چه در قانون مدنی و چه در سایر قوانین مرتبط با خانواده، هیچ ماده قانونی مشخصی وجود ندارد که به صراحت بیان کند قباله ازدواج متعلق به زن، مرد یا هر یک از آن ها به تنهایی است. این عدم تصریح قانونی نشان دهنده ماهیت مشترک و دوطرفه این سند است. قباله ازدواج، حاصل توافق و پیمان مشترک زن و مرد است و به همین دلیل، حقوق و تعهدات ناشی از آن نیز متوجه هر دو طرف می شود.

با توجه به ماهیت مشترک قباله ازدواج، هر دو زوج حق دسترسی کامل به اطلاعات ثبت شده در آن را دارند. این حق دسترسی شامل مطالعه، آگاهی از مفاد، و در صورت نیاز، استفاده از آن برای مقاصد قانونی خود می شود. به عنوان مثال، هم زن و هم مرد می توانند برای اثبات زوجیت، مطالبه حقوق قانونی خود یا انجام امور اداری که نیازمند این سند است، به آن استناد کنند. بنابراین، از نظر حقوقی، قباله ازدواج، سندی متعلق به نهاد خانواده است که زن و مرد هر دو به طور مساوی از حقوق آن بهره مند می شوند.

قباله ازدواج سندی مشترک است و به طور همزمان به هر دو زوج تعلق دارد. هیچ یک از طرفین، مالک انحصاری و مطلق این سند نیستند و هر دو، حقوق مساوی نسبت به آن دارند.

حق نگهداری قباله ازدواج به لحاظ عرفی و عملی دست کیست؟

با وجود اینکه قباله ازدواج از نظر حقوقی سندی مشترک محسوب می شود و متعلق به هر دو زوج است، اما در مورد حق نگهداری فیزیکی آن، عرف جامعه ایران رویکرد متفاوتی دارد. طبق عرف رایج، اغلب قباله ازدواج نزد زن یا خانواده او نگهداری می شود. این یک قانون مکتوب و الزامی نیست، بلکه یک عادت اجتماعی است که ریشه های عمیقی در فرهنگ و ضرورت های عملی و حمایتی دارد.

دلایل متعددی برای این عرف وجود دارد که عمدتاً بر حفاظت از حقوق و منافع زن تمرکز دارد:

1. حفاظت از حقوق مالی زن: زن برای مطالبه حقوق مالی خود نظیر مهریه، نفقه معوقه یا اجرت المثل ایام زوجیت، به وجود اصل یا رونوشت قباله ازدواج نیاز ضروری دارد. نگهداری سند توسط او یا خانواده اش، دسترسی به این مدرک حیاتی را در صورت بروز هرگونه اختلاف یا نیاز قانونی، تسهیل می کند. در مواقعی که نیاز به طرح دعوا در دادگاه خانواده باشد، ارائه سند ازدواج، گام اول و ضروری است.
2. مراحل قانونی در غیاب مرد: متاسفانه در برخی موارد، ممکن است مرد بدون دلیل موجه زندگی مشترک را ترک کند یا دسترسی به او دشوار شود. در چنین شرایطی، زن برای دریافت شناسنامه برای فرزندان مشترک، یا حتی برای آغاز فرآیند طلاق و پیگیری حقوق خود، به سند ازدواج نیاز خواهد داشت. داشتن سند در اختیار زن، او را از بن بست های اداری و حقوقی نجات می دهد.
3. پیشگیری از اقدامات شتاب زده مرد: در برخی فرهنگ ها و با توجه به ساختار قانونی که حق طلاق را عمدتاً در اختیار مرد قرار داده است، نگهداری سند توسط خانواده زن می تواند به عنوان یک اهرم احتیاطی عمل کند. این امر ممکن است مرد را از اتخاذ تصمیمات عجولانه، مانند طلاق غیابی یا اقدامات بدون اطلاع زن باز دارد.
4. نقش بزرگان خانواده در حل اختلافات: گاهی اوقات، بزرگان خانواده (معمولاً والدین زن) سند را نزد خود نگه می دارند. این کار با هدف جلوگیری از اقدامات شتاب زده زوجین در زمان اختلافات جزئی و فراهم آوردن فرصتی برای پادرمیانی، گفتگو و مصالحه قبل از ورود به مراحل قانونی جدی تر انجام می شود.

با این حال، تاکید بر این نکته ضروری است که مرد نیز حق دسترسی به اطلاعات و مفاد سند ازدواج را دارد. در صورت نیاز، مرد می تواند با مراجعه به دفترخانه ای که عقد در آن ثبت شده، درخواست تهیه رونوشت برابر اصل از قباله ازدواج را ارائه دهد. این رونوشت، از نظر قانونی دارای اعتبار است و می تواند برای انجام بسیاری از امور اداری و حقوقی مورد استفاده قرار گیرد.

در نهایت، بهترین و پایدارترین راهکار برای جلوگیری از اختلافات آتی در این زمینه، تفاهم و توافق شفاف و مشترک بین زوجین در مورد محل نگهداری سند است. این توافق می تواند بر اساس احترام متقابل و درک مشترک از اهمیت حفظ حقوق هر دو طرف صورت گیرد.

راهکارهای عملی برای نگهداری مطمئن قباله ازدواج

نگهداری مطمئن از قباله ازدواج، نه تنها یک اقدام پیشگیرانه است، بلکه نشان دهنده درک مشترک زوجین از اهمیت این سند برای آینده زندگی شان است. برای اطمینان از امنیت این مدرک حیاتی، راهکارهای عملی و مشخصی وجود دارد:

1. توافق شفاف زوجین: اولین و بهترین گام، گفتگو و توافق مشترک بین زن و مرد در مورد محلی امن و قابل اعتماد برای نگهداری قباله ازدواج است. این توافق باید با رضایت هر دو طرف و با در نظر گرفتن راحتی دسترسی و امنیت سند صورت پذیرد. محل نگهداری می تواند در منزل خود زوجین، یا در مکانی دیگر باشد که هر دو به آن اعتماد کامل دارند.
2. مکان های امن نگهداری:
   • گاوصندوق شخصی در منزل: اگر زوجین گاوصندوق امنی در منزل دارند، نگهداری قباله در آنجا یک گزینه مناسب است. دسترسی به آن آسان است و در عین حال از دید افراد غریبه پنهان می ماند.
   • صندوق امانات بانکی: این گزینه، یکی از مطمئن ترین روش ها برای نگهداری اسناد مهم از جمله قباله ازدواج است. صندوق امانات بانکی، امنیت بالایی در برابر سرقت، آتش سوزی و بلایای طبیعی ارائه می دهد و دسترسی به آن نیازمند حضور و تأیید هویت فرد است. این راهکار به خصوص در شرایطی که زوجین تمایل دارند سند خارج از دسترس مستقیم هر دو طرف و در یک مکان بی طرف نگهداری شود، بسیار مناسب است.
   • نزد شخص امین و مورد اعتماد هر دو طرف: در برخی خانواده ها، توافق می شود که قباله ازدواج نزد یک فرد امین و مورد اعتماد هر دو زوج (مانند والدین مشترک یا یکی از والدین) نگهداری شود. در این حالت، ضروری است که رضایت کتبی یا شفاهی صریح هر دو طرف وجود داشته باشد و شرایط دسترسی به سند نیز از قبل مشخص شده باشد.
3. تهیه رونوشت یا کپی برابر اصل:
   • چگونگی اقدام: هر یک از زوجین می توانند با مراجعه به دفترخانه ای که عقد در آن ثبت شده و ارائه مدارک شناسایی معتبر (شناسنامه و کارت ملی)، درخواست تهیه رونوشت برابر اصل از قباله ازدواج را داشته باشند.
   • اهمیت و کاربرد: اکیداً توصیه می شود که هر یک از زوجین، حداقل یک رونوشت برابر اصل از قباله ازدواج را نزد خود نگه دارند. این رونوشت ها در بسیاری از مراحل اداری و حقوقی، دارای اعتبار قانونی اصل سند هستند و می توانند برای انجام کارهای روزمره اداری بدون نیاز به ارائه اصل سند، مورد استفاده قرار گیرند. این کار از فرسودگی یا گم شدن احتمالی اصل سند نیز جلوگیری می کند.
4. نسخه برداری دیجیتال: اسکن کردن قباله ازدواج و نگهداری فایل دیجیتال آن در فضاهای ابری امن (مانند گوگل درایو یا وان درایو) یا درایوهای خارجی با رمز عبور قوی، می تواند به عنوان یک پشتیبان مهم عمل کند. این کار در مواقع اضطراری یا برای دسترسی سریع به اطلاعات سند، بسیار مفید خواهد بود، اگرچه اعتبار قانونی اصل یا رونوشت برابر اصل را ندارد.

چه می شود اگر قباله ازدواج گم شود یا از بین برود؟

مفقود شدن یا از بین رفتن قباله ازدواج، اتفاقی نگران کننده است، اما نباید باعث اضطراب جدی شود؛ چرا که راهکارهای قانونی برای دریافت مجدد آن وجود دارد. با این حال، نیاز به اقدام فوری و آگاهانه در این زمینه حیاتی است تا از بروز مشکلات احتمالی در آینده جلوگیری شود.

پیامدهای مفقودی قباله ازدواج می تواند شامل دشواری در طرح دعاوی خانوادگی مانند طلاق، مطالبه مهریه یا نفقه، اخذ وام های بانکی (به ویژه وام ازدواج)، و انجام بسیاری از امور اداری و قانونی باشد که نیاز به اثبات رابطه زوجیت یا ارائه جزئیات عقد دارند. در غیاب این سند، اثبات زوجیت در مراجع قضایی می تواند زمان بر و پیچیده شود.

نحوه دریافت رونوشت المثنی (کپی برابر اصل):

اصلی ترین و موثرترین راهکار برای جبران مفقودی قباله ازدواج، دریافت رونوشت المثنی از دفترخانه ای است که عقد در آن ثبت شده است. مراحل این کار به شرح زیر است:

1. مراجعه به دفترخانه ثبت کننده عقد: اولین و مهم ترین گام، مراجعه حضوری به همان دفتر ازدواجی است که عقد نکاح شما در آن به ثبت رسیده است. اطلاعات مربوط به دفترخانه در صورت نیاز از اداره ثبت احوال یا سازمان ثبت اسناد و املاک کشور قابل استعلام است.
2. مدارک لازم: برای درخواست رونوشت، معمولاً ارائه اصل شناسنامه و کارت ملی هر دو زوج الزامی است. در صورتی که یکی از زوجین به دلایلی (مانند فوت یا غیبت طولانی) حضور نداشته باشد، با ارائه مدارک مربوط به آن و حکم دادگاه (در صورت لزوم) نیز می توان اقدام کرد.
3. فرآیند صدور رونوشت: دفترخانه پس از بررسی مدارک و استعلام های لازم برای اطمینان از اصالت عقد و عدم سوءاستفاده، اقدام به صدور یک رونوشت برابر اصل از قباله ازدواج می کند. این رونوشت از نظر قانونی دارای اعتبار اصل سند است و می تواند در تمامی مراجع قانونی و اداری مورد استفاده قرار گیرد.

سوءاستفاده از سند مفقود شده (اخطار حقوقی):

مفقود شدن سند ازدواج می تواند خطر سوءاستفاده افراد سودجو را به همراه داشته باشد. اگر شخص دیگری قباله مفقود شده را پیدا کرده و با جعل آن یا با استفاده از مدارک هویتی زوجین اقدام به کلاهبرداری مالی، دریافت وام، یا حتی ازدواج مجدد غیرقانونی کند، مرتکب جرم جعل سند رسمی و استفاده از سند مجعول شده است. این جرم دارای مجازات های قانونی سنگینی است.

برای جلوگیری از چنین سوءاستفاده هایی، در صورت سرقت یا مفقودی مشکوک قباله ازدواج، توصیه می شود بلافاصله به مراجع قضایی و دفاتر ثبت اعلام مفقودی شود تا اقدامات لازم برای اطلاع رسانی عمومی و جلوگیری از سوءاستفاده های احتمالی انجام گیرد. این اقدام می تواند از آثار منفی و پیامدهای حقوقی ناخواسته جلوگیری کند.

شروط مهم ضمن عقد در قباله ازدواج و ارتباط آن با نگهداری سند

قباله ازدواج، صرفاً گواهی بر وقوع پیوند زناشویی نیست، بلکه حاوی توافقات و شروط مهمی است که می تواند آینده حقوقی زوجین را تحت تأثیر قرار دهد و حقوق آتی آن ها را تضمین کند. شروط ضمن عقد، بندهایی هستند که زوجین با توافق یکدیگر در زمان عقد نکاح یا ضمن عقد لازم دیگری در قباله ازدواج درج می کنند. این شروط، که مطابق با ماده ۱۱۱۹ قانون مدنی نباید مخالف مقتضای عقد ازدواج باشند، می توانند نقش حیاتی در حفظ توازن و عدالت در زندگی مشترک ایفا کنند. آگاهی از این شروط و به ویژه نگهداری سند حاوی آن ها، برای هر دو طرف، اما به خصوص برای زن، اهمیت ویژه ای دارد.

برخی از شروط کلیدی که معمولاً در قباله ازدواج درج می شوند، عبارتند از:

1. شرط تنصیف اموال (تقسیم دارایی): به موجب این شرط، مرد متعهد می شود که در صورت انحلال نکاح به درخواست او (مرد) و بدون اینکه تقصیری از جانب زن ثابت شده باشد، تا نصف دارایی موجود خود (اعم از منقول و غیرمنقول) که در طول زندگی مشترک به دست آورده است، به زن منتقل شود. این شرط یکی از مهم ترین ضمانت های مالی برای زن در صورت طلاق است.
2. شروط دوازده گانه وکالت در طلاق: این شروط، مجموعه ای از دوازده شرط هستند که در صورت تحقق هر یک از آن ها، به زن وکالت بلاعزل داده می شود تا با مراجعه به دادگاه، خود را مطلقه کند. این شروط شامل مواردی مانند:
   • استنکاف شوهر از دادن نفقه به مدت ۶ ماه یا عدم وفای به سایر حقوق واجبه زن.
   • سوء رفتار یا سوء معاشرت زوج به حدی که ادامه زندگی برای زوجه غیر قابل تحمل باشد.
   • ابتلا زوج به امراض صعب العلاج که دوام زناشویی را برای زوجه مخاطره آمیز کند.
   • جنون زوج (در مواردی که فسخ نکاح شرعاً ممکن نباشد).
   • عدم رعایت دستور دادگاه در مورد منع اشتغال زوج به شغلی که منافی با مصالح خانوادگی و حیثیت زوجه باشد.
   • محکومیت قطعی شوهر به ۵ سال حبس یا بیشتر.
   • ابتلا زوج به هرگونه اعتیاد مضری که به تشخیص دادگاه به اساس زندگی خانوادگی خلل وارد آورد.
   • ترک زندگی خانوادگی بدون عذر موجه یا ۶ ماه غیبت متوالی بدون عذر موجه.
   • محکومیت قطعی زوج در اثر ارتکاب جرمی که مغایر با حیثیت خانوادگی و شئون زوجه باشد.
   • عدم صاحب فرزند شدن زوج پس از ۵ سال به دلیل عقیم بودن یا عوارض جسمی.
   • مفقودالاثر شدن زوج و پیدا نشدن او ظرف ۶ ماه پس از مراجعه زوجه به دادگاه.
   • ازدواج مجدد زوج بدون رضایت زوجه یا عدم اجرای عدالت بین همسران.

چرا وجود این شروط بر نگهداری سند توسط زن تأکید می کند؟

ارتباط مستقیم شروط ضمن عقد با نگهداری قباله ازدواج در این است که برای اجرای هر یک از این شروط، وجود اصل یا رونوشت برابر اصل قباله ازدواج در دادگاه الزامی است. به عنوان مثال، اگر زنی بخواهد بر اساس شرط تنصیف اموال یا یکی از شروط دوازده گانه وکالت در طلاق، اقدام قانونی کند، باید سند ازدواج را به دادگاه ارائه دهد. بنابراین، نگهداری قباله ازدواج توسط زن، به او این امکان را می دهد که در صورت لزوم، به راحتی و بدون معطلی به حقوق قانونی خود دسترسی پیدا کرده و آن ها را پیگیری کند. این موضوع، دلیل عمده ای است که در عرف جامعه، نگهداری قباله ازدواج بیشتر بر عهده زن یا خانواده او قرار می گیرد.

سوالات متداول (FAQ)

آیا قانون خاصی برای تعیین محل نگهداری قباله ازدواج وجود دارد؟

خیر، هیچ ماده قانونی صریحی در قانون مدنی یا سایر قوانین ایران وجود ندارد که به طور خاص تعیین کند قباله ازدواج باید دست چه کسی باشد. این موضوع بیشتر بر اساس عرف، توافق زوجین و مصلحت اندیشی های عملی و حقوقی، به ویژه برای حفظ حقوق مالی زن، مشخص می شود.

اگر زن قباله را در اختیار مرد قرار ندهد، مرد چه اقدامی می تواند انجام دهد؟

با توجه به اینکه قباله ازدواج سندی مشترک است و هر دو زوج به اطلاعات آن نیاز دارند، اگر زن سند را در اختیار مرد قرار ندهد، مرد می تواند با مراجعه به دفترخانه ای که عقد در آن ثبت شده، درخواست رونوشت برابر اصل از قباله ازدواج را ارائه دهد. این رونوشت دارای اعتبار قانونی است.

آیا می توانیم سند ازدواج را در صندوق امانات بانکی بگذاریم؟

بله، نگهداری قباله ازدواج در صندوق امانات بانکی یکی از مطمئن ترین و امن ترین راهکارها است. این روش، سند را در برابر سرقت، آتش سوزی و سایر حوادث حفظ می کند و به عنوان یک مکان بی طرف، مورد توافق زوجین می تواند قرار گیرد.

آیا کپی برابر اصل سند ازدواج برای امور قانونی اعتبار دارد؟

بله، کپی برابر اصل (رونوشت) سند ازدواج که توسط دفترخانه محل ثبت عقد صادر می شود، در بسیاری از امور اداری و قانونی، مانند اصل سند، دارای اعتبار است و می توان از آن برای پیگیری دعاوی خانوادگی، اخذ خدمات و سایر مسائل استفاده کرد.

چه مدت طول می کشد تا رونوشت سند ازدواج را از دفترخانه دریافت کنیم؟

معمولاً فرآیند دریافت رونوشت سند ازدواج از دفترخانه، در صورت کامل بودن مدارک و عدم وجود پیچیدگی های خاص، می تواند در همان روز مراجعه یا ظرف چند روز کاری انجام شود. این زمان بستگی به رویه های داخلی دفترخانه و حجم کاری آن دارد.

آیا در صورت اختلاف، دادگاه می تواند قباله ازدواج را از یکی از طرفین بگیرد و به دیگری بدهد؟

دادگاه معمولاً در خصوص نگهداری فیزیکی سند، دستور خاصی صادر نمی کند، زیرا حق دسترسی به اطلاعات برای هر دو طرف با دریافت رونوشت برابر اصل میسر است. اما اگر وجود اصل سند برای اثبات موضوعی در دعوا ضروری باشد و یکی از طرفین از ارائه آن خودداری کند، دادگاه می تواند دستور ارائه را صادر نماید.

نتیجه گیری

در پایان این بررسی جامع، می توان نتیجه گرفت که پرسش قباله ازدواج دست کی باشه؟ با وجود اهمیت فراوان، پاسخ قانونی صریحی ندارد. قباله ازدواج از منظر حقوقی، سندی مشترک و متعلق به هر دو زوج است که حقوق و تعهدات متقابل آن ها را ثبت می کند. با این حال، عرف جامعه ایران و مصلحت حقوقی، به ویژه برای حفظ و پیگیری حقوق مالی زن (مانند مهریه، نفقه و شروط ضمن عقد) و انجام امور اداری در شرایط خاص، ایجاب می کند که این سند حیاتی عمدتاً نزد زن یا خانواده او نگهداری شود.

اهمیت نگهداری مطمئن از قباله ازدواج به دلیل نقش بی بدیل آن در اثبات زوجیت، طرح دعاوی خانوادگی، دسترسی به خدمات عمومی و اجرای شروط ضمن عقد، بر هیچ کس پوشیده نیست. برای جلوگیری از بروز مشکلات احتمالی در آینده، بهترین راهکار، مشورت، تفاهم و توافق شفاف بین زوجین بر سر محلی امن برای نگهداری این سند است. همچنین، توصیه اکید می شود که هر یک از زوجین، حداقل یک رونوشت برابر اصل از قباله ازدواج را تهیه و نزد خود نگه دارند تا در مواقع لزوم بتوانند به آن دسترسی داشته باشند. در صورت مفقودی قباله ازدواج نیز جای نگرانی نیست، زیرا با مراجعه به دفترخانه محل ثبت عقد، امکان دریافت رونوشت المثنی فراهم است.

آگاهی از حقوق و وظایف مربوط به سند ازدواج، گامی مهم در جهت استحکام بنیان خانواده و پیشگیری از بروز اختلافات است. در هر مرحله که ابهام یا مشکلی پیش آمد، مشورت با کارشناسان حقوقی می تواند راهگشا باشد و به زوجین در اتخاذ تصمیمات آگاهانه کمک کند.